Παράδειγμα προς αποφυγήν η Ευρώπη για την Αμερική

• Toυ NICOLAS WAPSHOTT / REUTERS

Στις ΗΠΑ πιστεύουμε ότι στο 7,5%, η ανεργία είναι υπερβολική. Στην Ελλάδα φτάνει στο 27%, ενώ στους νέους αγγίζει το 64%.

Κατά τη διάρκεια της χειρότερης χρηματοπιστωτικής κρίσης μετά τη Μεγάλη Υφεση, η «θεραπεία» για την οικονομική στασιμότητα παγκοσμίως, σχεδόν ξεκίνησε εφαρμόζοντας τη θεωρία του Κέινς. Η αρχική, «κεϊνσιανή» αντίδραση απέτρεψε την πλήρη κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας. Σύντομα ακολούθησε όμως η απάντηση των δανειστών, που επιχείρησαν να μειώσουν τα χρέη τους αυξάνοντας τους φόρους χωρίς καθυστέρηση.

Τον τελευταίο χρόνο, η λιτότητα δεν είναι πλέον τόσο δημοφιλής σε εκείνους, οι οποίοι έχουν την ευθύνη να δίνουν «κατευθύνσεις» στην παγκόσμια οικονομία. Η Κριστίν Λαγκάρντ, επικεφαλής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ζητεί από την Αγκελα Μέρκελ -που επιβάλλει περικοπές δαπανών στους ομολόγους της στην Ευρωζώνη -και από τον Τζορτζ Οσμπορν, τον υπουργό Οικονομικών της Βρετανίας -που πράττει το ίδιο στη χώρα του- να χαλαρώσουν. Το ΔΝΤ επιζητεί τώρα δημοσιονομικά μέτρα πέραν της νομισματικής χαλάρωσης «με στόχο τη βιώσιμη ανάκαμψη και τη διασφάλιση των αντοχών της παγκόσμιας οικονομίας».

Μέχρι εδώ λοιπόν με την πολιτική της λιτότητας. Αλλά υπάρχει και άλλο θέμα σε αυτήν την ιστορία. Η λιτότητα αποτελεί και ηθικό ζήτημα. Ρίχνει στη φτώχεια και στη μιζέρια εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Για τους Αμερικανούς, οι οποίοι χαίρουν οικονομικής ανάπτυξης της τάξεως του 2,5% ετησίως, το εύρος της ανεργίας στην Ευρώπη είναι απίστευτο. Στις ΗΠΑ πιστεύουμε ότι στο 7,5%, η ανεργία είναι υπερβολική. Στην Ελλάδα φτάνει στο 27% ενώ η ανεργία που πλήττει τους νέους – από 15 έως 24 ετών– στο αποκρουστικό 64%. Περίπου το ίδιο συμβαίνει στην Ισπανία, με αντίστοιχα ποσοστά της τάξεως του 27,2% και του 57%, ενώ το ποσοστό ανεργίας στο 11% στην Ιταλία δεν αποκαλύπτει το γεγονός ότι ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό έχει παραιτηθεί από την αναζήτηση απασχόλησης, άρα η ανεργία υπερβαίνει πραγματικά το 20%.

Οι δυσκολίες των καιρών ενθαρρύνουν την υιοθέτηση απλοϊκών πολιτικών λύσεων και στην Ευρώπη κερδίζουν ψήφους ακραία κόμματα, μη δημοκρατικά, ρατσιστικά, που καθιστούν τις μειονότητες αποδιοπομπαίους τράγους. Τα παραδοσιακά, μεγάλα κόμματα βρίσκονται στο στόχαστρο των ψηφοφόρων, που τα τιμωρούν και τα θεωρούν υπεύθυνα για τη σημερινή κατάσταση. Το κοινωνικό κόστος καταβάλλεται επίσης με τη μορφή της αύξησης του αριθμού των ψυχολογικά ασθενών και της σημαντικής αύξησης του αριθμού των αυτοκτονιών. Δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η πολιτική ηγεσία της Ευρώπης, ιδιαίτερα δε η καγκελάριος Μέρκελ, αντιλαμβάνεται τη σημασία του προβλήματος. Ωστόσο, η λιτότητα υποσκάπτει το μέλλον του στόχου, για τον οποίο υποστηρίζουν ότι γίνονται όλες οι θυσίες, δηλαδή την ενότητα της Ευρώπης. Ούτε διασώζεται το ευρώ, που σχεδιάστηκε για να φέρει ακόμη πιο κοντά τους λαούς της Ευρώπης. Επί έξι συνεχή τρίμηνα τόσο η Ευρωζώνη όσο και ευρύτερα, η Ευρωπαϊκή Ενωση βιώνουν την ύφεση. Και όμως οι Βρυξέλλες επιμένουν ότι μοναδική θεραπεία είναι η λιτότητα, ακόμη κι αν σκοτώσει τον ασθενή. Την ίδια ώρα, η Ελλάδα εγείρει θέμα πολεμικών αποζημιώσεων από τη Γερμανία, οι οποίες –εάν καταβληθούν– θα έλυναν σε μεγάλο βαθμό το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας. Στην Ευρώπη αρχίζει να επικρατεί η αίσθηση ότι η χρηματοπιστωτική κρίση επιτρέπει στη Γερμανία να κερδίσει ό,τι δεν πέτυχαν οι Ναζί επί κατοχής.

Πίσω, στις Ηνωμένες Πολιτείες λίγοι αμφισβητούν ότι το δημόσιο χρέος είναι μη βιώσιμο και ότι πρέπει να μειωθεί. Αλλά ο συγχρονισμός είναι πρωτίστης σημασίας. Αν κοιτάξουμε πέρα από τον Ατλαντικό, θα αποκτήσουμε μια σαφή εικόνα του τι μπορεί να συμβεί και στις ΗΠΑ αν επικρατήσουν αυτοί, οι οποίοι επιθυμούν την επιβολή λιτότητας α λά ευρωπαϊκά…    

ΠΗΓΗ:Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ