Ο εξομολογητικός λόγος του Σικελιανού

Μια έκδοση με τις συνεντεύξεις και τις συνομιλίες του.

Ο Αγγελος και η Αννα Σικελιανού (1943)

Οι συνεντεύξεις και οι έρευνες υπακούουν στην επικαιρότητα. Γι' αυτό αντιμετωπίζουν τον ερωτώμενο με όρους πολιτικής και κοινωνικής συγκυρίας. Η συνέντευξη και η έρευνα συντονίζονται συνήθως με την εποχή του, γιαυτό σπανίως εμβαθύνουν, εκτός κι εάν οι ερωτήσεις έχουν σχέση με το εργαστήρι της συγγραφής και της καλλιτεχνίας. Ακόμη και τότε δεν έχουμε ολόκληρη την αλήθεια, αλλά αποσπάσματα αυτής, υπό την πίεση ή το βάρος των γεγονότων. Τα γεγονότα, κατά κάποιον τρόπο, γίνονται ο καθρέφτης, όπου καθεφτίζεται ο δημιουργός.

  Κάπως έτσι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον Αγγελο Σικελιανό (15 Μαρτίου 1884-19 Ιουνίου 1951), ζωντανό μύθο, από τα χρόνια που ακολούθησαν της Μικρασιατικής Καταστροφής μέχρι το θάνατό του, στην κλινική «Η Παμμακάριστος». Τον ζωντανό, εξωποιητικό λόγο του ποιητή, ο οποίος προτάθηκε πέντε φορές για το Βραβείο Νομπέλ, έχουμε συγκεντρωμένο στον τόμο «Συνεντεύξεις και συνομιλίες» (Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, σελίδες 184 με χοντρό εξώφυλλο, τιμή: 18 ―). Τη φιλολογική επιμέλεια υπογράφει ο ποιητής, μεταφραστής, μελετητής και συστηματικός εκδότης του σικελιανικού έργου Κώστας Μπουρναζάκης. Συνολικά, θησαυρίζονται είκοσι δύο συνεντεύξεις και συνομιλίες και δέκα απαντήσεις σε έρευνες. 

Ο προφορικός λόγος του ποιητή, ο οποίος συνήθως συντονίζεται με την εξομολογητική διάθεση, χαρακτηρίζεται από εγκαρδιότητα και αυθορμησία. Κατά την περίοδο 1926-1939 ο ερωτών και ερωτώμενος χρησιμοποιούν την κομψή καθαρεύουσα, ενώ κατά έτη 1945-1953 περνάμε σε μια στρωτή δημοτική των πόλεων, χωρίς ψυχαρισμούς. 

Εν ζωή, ο Αγγελος Σικελιανός υπήρξε πρόσωπο μεταξύ Μύθου και Ιστορίας. Αυτή την αχλύ του μυστηρίου καλλιέργησε και ο ίδιος, όταν ταυτίστηκε με τις Δελφικές Εορτές (1927, 1930). Και την επέτεινε, καθώς απομακρύνθηκε από το αθηναϊκό κέντρο των αποφάσεων, επιλέγοντας να ζήσει στη Συκιά Κορινθίας, στους Δελφούς, στην Ελευσίνα και στη Σαλαμίνα. 

Συγκεκριμένα, ο ποιητής, ο οποίος ταυτιζόταν με το γνωστικό σφραγιδόλιθο του Εσταυρωμένου Ορφέα, που κοσμεί το εξώφυλλο της ποιητικής αυτοανθολογίας «Αντίδωρο», τη δεκαετία του '20 προσηλώνεται αποκλειστικά στη δελφική Ιδέα. Από την οποία προσπαθεί να πάρει αποστάσεις από το όραμα της αρχαιολατρίας που του καταλογίζουν. Τη δεκαετία του '30, κι ενώ η Εύα Πάλμερ έχει επιστρέψει στην Αμερική, κλείνεται στη μοναξιά του, με διάθεση περισυλλογής. Τέλος, τη δεκαετία του '40 στρέφεται προς το σκληρά δοκιμαζόμενο λαό, επωμιζόμενος το ρόλο του διαφωτιστή στο ζόφο της σκλαβιάς. Στη διάρκεια της εμφύλιας διαμάχης, στέκεται εκτός και πέραν των κομματικών ομάδων, εκδηλώνοντας την αγωνία του για την πορεία της Ελλάδας ως ιδεατού πνευματικού τόπου.

ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ - Ελευθεροτυπία

ΠΗΓΗ://salamina-press.blogspot.gr