ΑΒΕΒΑΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΝΩΜΕΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Του Γιώργου Καισάριου
Δεν είναι σίγουρο αν με ένα πιο αδύναμο ευρώ ή με την λιρέτα, η Ιταλία θα ήταν σε καλύτερη μοίρα. Θεωρητικά θα μπορούσε, αλλά αυτό δεν το γνωρίζουμε. Η απώλεια ανταγωνιστικότητας της εν λόγω χώρας λίγη σχέση έχει με το νόμισμα, κατά την άποψή μου.
Η Ιταλία έχει πολλά κοινά με την Ελλάδα. Εμείς (εκτιμώ) θα κρεμόμαστε από μια κλωστή για πολλά χρόνια ακόμα και θα ξύνουμε πάτο, ενώ τα προβλήματα της Ιταλίας μόλις έχουν αρχίσει. Ναι μεν το ΑΕΠ έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 2000, με τη βιομηχανική παραγωγή στα επίπεδα του 1980, αλλά ακόμα δεν έχουν νιώσει τον... πόνο τον δικό μας.
Προσπαθώντας να βρω κάποιο τρόπο με τον οποίο η Ιταλία θα βγει από το σημερινό τέλμα, τολμώ να σας αποκαλύψω ότι δεν τον έχω βρει. Τα μαθηματικά απλά δεν επαληθεύονται.
Οι τιμές των ακίνητων στην Ιταλία έχουν πέσει περίπου 10% κατά μέσο όρο τα περασμένα χρόνια, αλλά η κατάσταση πρόσφατα έχει αρχίσει να επιδεινώνεται ξανά. Η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας λέει ότι πλέον απαιτούνται 9,4 μήνες για να πουληθεί ένα σπίτι, ενώ πριν ένα χρόνο χρειαζόντουσαν 8,8 μήνες. Επίσης, λέει ότι η κατάσταση στην κτηματαγορά χειροτερεύει, με τον δείκτη που μετράει την χειροτέρευση να έχει σκαρφαλώσει στο 34,7%, από 19,6% μόλις πριν 3 μήνες.
Η κατάσταση στη ζώνη του ευρώ επίσης δεν βοηθά την Ιταλία. Αν και η ΕΚΤ εκτιμά ότι η ανάπτυξη στην Ευρώπη θα προσεγγίσει το 1% φέτος, πολλοί αναλυτές την τοποθετούν από 0,5% έως 0,7%.
Το πρόγραμμα διοχέτευσης ρευστότητας στην αγορά από την ΕΚΤ, με σκοπό να δανειοδοτηθούν επιχειρήσεις ίσως να μην πετύχει. Πολλοί οικονομολόγοι λένε ότι θα πρέπει η ΕΚΤ να αγοράσει μαζικά δημόσιο χρέος με σκοπό να μειωθεί το κόστος του χρήματος ακόμα περισσότερο, αλλά οι σημερινές δομές της Ευρώπης δεν το επιτρέπουν αυτό.
Η οικονομία της Γερμανίας συρρικνώθηκε κατά 0,2% το πρώτο τρίμηνο, καταγράφοντας πολύ μεγαλύτερη πτώση από αυτή που είχαν προβλέψει οι αναλυτές. Η οικονομία της Γαλλίας είναι αμετάβλητη, ενώ την ίδια στιγμή Ισπανία και Ολλανδία καταγράφουν οριακή ανάπτυξη, αλλά όχι αρκετή για να αντισταθμίσουν την απώλεια από μεγαλύτερες οικονομίες.
Παρά το γεγονός ότι έως τώρα οι γεωπολιτικές αναταραχές δεν έχουν επηρεάσει την Ευρώπη, αν τα πράγματα φτάσουν στα άκρα, θα μπορούσε και η Ευρώπη να επηρεαστεί αρκετά και να επηρεαστούν πολλές οικονομίες. Όχι μόνο οικονομίες όπως της Ιταλίας και της Γερμανίας, αλλά και της Ελλάδος όμως έχουμε δει πρόσφατα.
Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι η οικονομία της Ιταλίας θα συρρικνωθεί για άλλη μια χρονιά. Και παρόλο που η Ιταλία έχε πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 2%, το δημόσιο χρέος σκαρφάλωσε στο 135% ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο, και έως το τέλος του χρόνου ίσως δοκιμαστεί το 140%.
Όπως και στην περίπτωση της Ελλάδος τα φορολογικά έσοδα είναι σε δοκιμασία έτσι και η Ιταλία θα πρέπει να βρει περίπου 25 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα για να πετύχει τους δημοσιονομικούς στόχους της Ευρώπης.
Σύμφωνα με το Bruegel, η χώρα χρειάζεται 5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα με 2% πληθωρισμό για να σταθεροποιηθεί το χρέος της. Το ποσό γίνεται 7,8% με μηδενικό πληθωρισμό. Νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε πως κάτι τέτοιο είναι απραγματοποίητο.
Το πρόβλημα της Ιταλίας, αλλά και της Ευρώπης, είναι ότι η λιτότητα δεν θα λύσει τα δημοσιονομικά προβλήματα και το πρόβλημα του χρέους. Από την άλλη, ποιός είναι αυτός που θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την Ελλάδα και την Ιταλία με ένα μαζικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων με σκοπό να βγουν αυτές οι οικονομίες από την ύφεση;
Θεωρητικά, μόνο η ΕΚΤ (και η αδελφή Τράπεζα Επενδύσεων) θα μπορούσαν να σηκώσουν το βάρος, αλλά που είναι το πολιτικό θάρρος για κάτι τέτοιο στην Ευρώπη; Και αν δοθεί μια τέτοια βοήθεια στην Ελλάδα και στην Ιταλία, γιατί να μην δοθεί και αλλού; Και πού είναι το όριο;
Η κατάληξη είναι ότι είμαστε όλοι σε αχαρτογράφητα νερά. Με εξαίρεση κάτι να αλλάξει ξαφνικά στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, η Ιταλία θα βρεθεί στα χνάρια της Ελλάδος. Το πόσες ακόμα οικονομίες θα ακολουθήσουν την Ιταλία δεν είναι βέβαιο, αλλά αν δεν βρεθεί κάποιο μείγμα πολιτικής για την Ιταλία (κυρίως λόγω μεγέθους), τότε είναι αβέβαιο και το μέλλον της ενωμένης Ευρώπης.
capital.gr/george.kesarios@capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου