Παγίδες για τους φορολογούμενους κρύβει το νέο Περιουσιολόγιο

Του Σπύρου Δημητρέλη

Η αντίστροφη μέτρηση για το Περιουσιολόγιο έχει ήδη ξεκινήσει. Οι φορολογούμενοι θα κληθούν να αποκαλύψουν στην Εφορία όλα τα οικονομικά τους δεδομένα τα οποία δεν γνωρίζει ήδη, προκειμένου να δημιουργηθεί μια νέα βάση δεδομένων που θα συνθέτει το περιουσιακό προφίλ κάθε Έλληνα. Θα βρεθούν, όμως, για πρώτη φορά μπροστά σε διλήμματα και αβεβαιότητες που ακόμα και η πιο λεπτομερής εγκύκλιος οδηγιών του υπουργείου Οικονομικών δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει απόλυτα: πώς θα δηλωθούν τα μετρητά, πώς θα εκτιμηθούν τα πολύτιμα αντικείμενα, πώς θα υπολογιστεί η αξία των επιχειρήσεων που πρέπει να δηλωθεί, αλλά και δεκάδες άλλα ερωτήματα.

Τα μετρητά

Πριν από μερικές ημέρες υπογράφηκε η υπουργική απόφαση με βάση την οποία από το 2016 όλοι οι υπόχρεοι σε ετήσια Δήλωση Περιουσιακής Κατάστασης θα πρέπει να περιλάβουν σε αυτήν και τα μετρητά που διαθέτουν εκτός τραπεζικού συστήματος, εφόσον αυτά ξεπερνούν τα 15.000 ευρώ, καθώς και όλα τα πολύτιμα αντικείμενά τους, εφόσον η συνολική τους αξία ξεπερνά τα 30.000 ευρώ. Οι φοροτεχνικοί σημειώνουν ότι το περιεχόμενο του νέου πόθεν έσχες είναι η πρόβα τζενεράλε για το Περιουσιολόγιο, καθώς μετρητά και πολύτιμα αντικείμενα θα κληθούν να δηλώσουν και όλοι οι φορολογούμενοι. Μάλιστα, η ηγεσία του ΥΠΟΙΚ έχει ξεκαθαρίσει πως ό,τι δεν δηλωθεί κατάσχεται από το Δημόσιο. Υπάρχουν, όμως, ερωτήματα. Αν κάποιος δεν δηλώσει τα μετρητά για τα οποία έχει φορολογηθεί, με ποια νομική βάση η Εφορία θα προχωρήσει στην κατάσχεσή τους, εφόσον τα εντοπίσει; Για τη λειτουργία του πόθεν έσχες τα "άσπρα" μετρητά μπορούν να δικαιολογήσουν την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων. Με ποια νομική βάση θα ακυρωθούν, εφόσον δεν δηλωθούν στο Περιουσιολόγιο; Το ίδιο ισχύει και με τις καταθέσεις στο εξωτερικό που, επίσης, δικαιολογούνται από το πόθεν έσχες.

Οι ράβδοι χρυσού και τα κοσμήματα

Μεγάλα είναι τα ερωτήματα και για τον τρόπο με τον οποίο θα δηλωθούν τα κινητά αντικείμενα σημαντικής αξίας, όπως είναι τα έργα τέχνης, τα πολύτιμα μέταλλα και τα κοσμήματα. Θεωρείται δεδομένο ότι πρόκειται να τεθούν όρια αξίας προκειμένου να δηλωθούν –όπως ακριβώς και στη Δήλωση Περιουσιακής Κατάστασης– τα πολύτιμα αντικείμενα. Το ερώτημα είναι πώς θα υπολογιστεί αυτή η αξία. Πώς θα υπολογιστεί, για παράδειγμα, η αξία ενός πίνακα ζωγραφικής ενός διάσημου Έλληνα ζωγράφου ή πώς θα υπολογιστεί η αξία ενός κοσμήματος ιστορικής αξίας που έχει φτάσει κληρονομικά στα χέρια ενός φορολογουμένου;

Οι επιχειρήσεις

Στο Περιουσιολόγιο θα πρέπει να δηλωθούν και οι πάσης φύσεως συμμετοχές των φορολογουμένων σε επιχειρήσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το ερώτημα, σε αυτή την περίπτωση, είναι με ποια αξία θα δηλωθούν αυτές οι συμμετοχές. Και αν, στην περίπτωση των μετοχών που είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο, η αποτίμηση είναι εύκολη, γι' αυτές που δεν είναι εισηγμένες τα πράγματα είναι περίπλοκα. Για παράδειγμα, το ερώτημα είναι πώς θα δηλωθεί μια επιχείρηση στο εξωτερικό που το μετοχικό της κεφάλαιο είναι 5.000 ευρώ, αλλά έχει στην κατοχή της ακίνητα πολύ μεγαλύτερης αξίας.

Η σκοπιμότητα του Περιουσιολογίου

Ο λόγος της δημιουργίας του Περιουσιολογίου; Η επίσημη εξήγηση από την πλευρά της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών είναι ότι το Περιουσιολόγιο θα αποτελέσει τη νέα γραμμή μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος στη σχέση των φορολογουμένων με την Εφορία. Από το Περιουσιολόγιο και μετάοποιαδήποτε μεταβολή της περιουσίας του φορολογουμένου θα πρέπει να δικαιολογείται από τα εισοδήματα, την αποταμίευση ή την εκποίηση άλλων περιουσιακών στοιχείων που έχει δηλώσει ο φορολογούμενος στο Περιουσιολόγιο.

Επισήμως, όταν η ηγεσία του ΥΠΟΙΚ ερωτάται αν το Περιουσιολόγιο θα αποτελέσει τη βάση προκειμένου να επιβληθεί ένας νέος φόρος πάνω στην περιουσία, απαντά ότι αυτό αποκλείεται, καθώς δεν υπάρχει καμία πρόθεση για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, κάνεις δεν μπορεί να αποκλείσει ότι στο μέλλον, εφόσον υπάρξει ανάγκη να βρεθούν πρόσθετα φορολογικά έσοδα, κάποια κυβέρνηση δεν θα προσφύγει στην έτοιμη λύση της επιβολής ενός ειδικού εφάπαξ ή μόνιμου τέλους με βάση την αξία της συνολικής περιουσίας κάθε φορολογουμένου.

Η ρύθμιση "δηλώστε και σώστε"

Εντός των επόμενων δυο εβδομάδων πρόκειται να κατατεθεί στη Βουλή και το νομοσχέδιο για τη νέα ρύθμιση οικειοθελούς συμμόρφωσης των φορολογουμένων. Θα είναι η τελευταία ευκαιρία για τη νομιμοποίηση αδήλωτων ποσών, κεφαλαίων, δηλαδή, που δεν δικαιολογούνται από τις φορολογικές δηλώσεις του φορολογουμένου. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το σχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει:

- Τον υπολογισμό του φόρου με βάση την κλίμακα φορολόγησης που ίσχυε κατά τον χρόνο απόκτησης του ποσού. Στην πράξη, οι φορολογούμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν οι ίδιοι το φορολογικό έτος που τους συμφέρει προκειμένου να υπολογιστεί ο φόρος. Σημειώνεται ότι το σχέδιο που είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τον περασμένο Μάιο και προέβλεπε συντελεστή φορολόγησης 21% για τη νομιμοποίηση αδήλωτων καταθέσεων έχει ήδη απορριφθεί από την τρόικα.

- Σημαντικές εκπτώσεις από τον φόρο θα δοθούν σε όσους, εκτός από τη νομιμοποίηση των ποσών, θα προχωρήσουν στη συνέχεια στην επένδυσή τους ή στην κατάθεσή τους σε ελληνική τράπεζα. Για παράδειγμα, ο φορολογούμενος που νομιμοποιεί ποσό μετρητών το οποίο δηλώνει ότι το διατηρεί στο σπίτι του ή σε θυρίδα θα έχει σημαντική έκπτωση από τον φόρο, εφόσον το καταθέσει σε ελληνική τράπεζα και το μετατρέψει σε προθεσμιακή κατάθεση. Αντίστοιχα, σημαντική έκπτωση θα έχουν οι φορολογούμενοι που θα νομιμοποιήσουν καταθέσεις που βρίσκονται στο εξωτερικό και θα τις μεταφέρουν σε ελληνικό τραπεζικό λογαριασμό, καθώς και οι φορολογούμενοι που, με τα κεφάλαια που νομιμοποίησαν, θα προχωρήσουν εντός συγκεκριμένο χρονικού ορίου στην αγορά κάποιου ακινήτου ή στην πραγματοποίηση κάποιας επένδυσης.

- Τα ποσοστά των εκπτώσεων θα είναι σημαντικά, καθώς θα ανέρχονταιακόμα και στο 50% του φόρου που προκύπτει με βάση τη φορολογική κλίμακα.

capital.gr
*Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο" που κυκλοφορεί.