Από τον Γ. Αγγέλη
Τι αλλάζει με την απόφαση της Fed να αυξήσει το βασικό επιτόκιο του δολαρίου; Πόσο αυτή ανατρέπει το σκηνικό που οικοδομήθηκε από τις κεντρικές τράπεζες μετά το ξέσπασμα της κρίσης το 2008; Τι μέλλει γενέσθαι τώρα στην Ευρωζώνη και στο ευρώ;
Τα ερωτήματα πολλαπλασιάζονται κάθε ημέρα που μεσολαβεί από τη στιγμή της αναγγελίας της απόφασης της Fed να "ακριβύνει" το χρήμα σε παγκόσμια κλίμακα και οι απαντήσεις μπορούν να αποβούν καθοριστικές σε επίπεδο οικονομίας και πολιτικής σε πλανητική κλίμακα. Ειδικά για την Ευρώπη, η απόφαση της Fed αυξάνει την πίεση στην ΕΚΤ, υποχρεώνοντας τον Ντράγκι να αντιμετωπίσει χρηματοδοτικά τις "τρύπες"" που θα αφήσει πίσω της στις ευρωτράπεζες η "επιστροφή" των δολαρίων στις ΗΠΑ.
Η κεντρική ιδέα της απόφασης της Fed έχει τρία σημεία αναφοράς:
- Tο "φάρμακο" που χρησιμοποιήθηκε για τον παγκόσμιο ασθενή μετά το 2008, άφθονο και δωρεάν χρήμα, έχει γίνει πλέον επικίνδυνο για την υγεία του.
- Ο ασθενής πρέπει να μπει σε διαδικασία "αποτοξίνωσης" από την παροχή του.
- Αυτός που το παρείχε μέχρι σήμερα (η Fed) αποφάσισε ότι δεν μπορεί να επωμίζεται άλλο το "κόστος" του και ξεκινά να ζητά από τον "ασθενή" την επιστροφή του (έστω και κατά ένα μέρος).
Το δικό της παιχνίδι...
Μπορεί "ο ασθενής", που ακόμη δεν έχει ξεπεράσει την κρίση χρέους και υφεσιακού αποπληθωρισμού, να αντέξει το σοκ αυτής την "αποτοξίνωσης" και να αρχίσει παράλληλα να αποπληρώνει το "φάρμακο" στον πάροχο; Η Fed, με την απόφασή της να ξεκινήσει την αύξηση των επιτοκίων, δηλώνει εν μέρει αδιάφορη για το τι θα κάνει ο πλανητικός ασθενής και βεβαιώνει ότι η αμερικανική οικονομία μπορεί να αντέξει τις συνέπειες.
Για το δεύτερο σκέλος της απόφασης, παρά τη βεβαιότητα που δηλώνει η Fed, η πλειονότητα των αναλυτών –και το ΔΝΤ– αμφισβητεί ευθέως το κατά πόσο η "υγεία" της αμερικανικής οικονομίας είναι τόσο σταθερή όσο οι ισχυρισμοί της Fed.
Κατά συνέπεια, το αν το σοκ θα αφορά μόνο τις αγορές κεφαλαίου στον υπόλοιπο πλανήτη ή και τις ΗΠΑ παραμένει ανοιχτό, αν και η βεβαιότητα της επιστροφής κεφαλαίων και η ισχυροποίηση του δολαρίου είναι πέραν πάσης αμφιβολίας.
Κανείς δεν αμφιβάλλει πως η αύξηση του κόστους του δολαρίου υποχρεώνει τους "δανεισμένους" με τους τεράστιους όγκους κεφαλαίων που διαχύθηκαν (και μοχλεύθηκαν δεκάδες φορές στη συνέχεια) παγκοσμίως, με τα τρία προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης της Fed, να "επιστρέψουν" σε πρωτοφανείς κλίμακες, αναστρέφοντας τις ροές κεφαλαίων από την περιφέρεια στα μητροπολιτικά κέντρα. Και να αφήσουν πίσω τους "μαύρες τρύπες", με ανεξέλεγκτες συνέπειες από το 2016 και μετά.
Τέσσερα ερωτήματα και απαντήσεις για τις συνέπειες της απόφασης της Fed
Ερώτημα πρώτο: Το γεγονός ότι τα χρηματιστήρια δεν αντέδρασαν αρνητικά μήπως σημαίνει ότι η αλλαγή δεν έχει τελικά τόση σημασία;
- Η απάντηση είναι ότι τα χρηματιστήρια αντέδρασαν καταρχήν θετικά γιατί οι αγορές κεφαλαίου είχαν ήδη προεξοφλήσει την αύξηση αυτή, καθώς τόσο η Fed όσο και οι διάφοροι αναλυτές προετοίμαζαν τις αγορές για την απόφαση αυτή εδώ και αρκετές βδομάδες και μήνες. Η αγορά κεφαλαίου αντιδρά θετικά όχι στα καλά ή τα κακά νέα, αλλά σε αυτά που έχει ήδη προεξοφλήσει...
Ερώτημα δεύτερο: Μήπως ξεπεράστηκε η κρίση και γι' αυτό αλλάζει την πολιτική της η Fed;
- Η πλειονότητα των αναλυτών δεν βιάζεται να υιοθετήσει μια τέτοια εκτίμηση και ορισμένοι υποστηρίζουν το αντίθετο. Η διακοπή των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης από τη Fed –όπως υποστηρίζουν– είναι αποτέλεσμα της εκτίμησης ότι τα τρία προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης έχουν ανακόψει μεν τις συνέπειες της κρίσης του 2008, αλλά, ταυτόχρονα με την τεραστίων διαστάσεων εκτύπωση χρήματος για να κλείσουν οι "τρύπες" στους ισολογισμούς των τραπεζών από τη Fed, έχουν δημιουργηθεί νέες φούσκες, μεγαλύτερες από εκείνη που έσκασε το 2008 στις ΗΠΑ με τα subprime δάνεια. Η σταδιακή απόσυρση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης και η αύξηση των επιτοκίων στοχεύει στο να αποφύγει να "σκάσουν" και επιχειρεί να τις "εκτονώσει" σταδιακά, για να μειώσει τις πιθανότητες ενός χειρότερου 2008.
Ερώτημα τρίτο: Ποιος θα πληρώσει το "ακριβότερο" χρήμα στο διεθνές νομισματικό σύστημα;
- Όλα τα χρόνια που βρίσκονταν σε ισχύ τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης "παράγονταν" πρωτοφανείς επενδύσεις χαρτοφυλακίου, που επένδυαν σε ιδιωτικό και δημόσιο χρέος κυρίως στις αναδυόμενες αγορές (τον πάλαι ποτέ Τρίτο Κόσμο), αλλά και στις μητροπολιτικές αγορές. Κίνα, Λατ. Αμερική, Ν.Α. Ασία, Ρωσία, Ν. Αφρική είχαν "απορροφήσει", μέσω των αμερικανικών και ευρωπαϊκών χρηματιστηριακών και χρηματοπιστωτικών αγορών, μεγάλο μέρος αυτών των κεφαλαίων, τα οποία τώρα πρέπει να "επιστρέψουν" στην πηγή τους, προκαλώντας μεγάλες κρίσεις ρευστότητας και χρέους. Οι συνέπειες έχουν αρχίσει από τα μέσα του 2013, όταν οι ΗΠΑ για πρώτη φορά άρχισαν να προϊδεάζουν για την ανατροπή αυτή. Η πτώση των συναλλαγματικών ισοτιμιών και των τιμών των εμπορευμάτων ήρθε να επιδεινώσει τις συνέπειες της ύφεσης που είχε δρομολογηθεί από την κρίση του 2008-2009.
Ερώτημα τέταρτο: Μπορεί το "ακριβότερο" χρήμα στις συνθήκες αυτές να προκαλέσει νέα ισχυρά σοκ;
- Η Fed επιχειρεί να δώσει χρόνο στις αγορές κεφαλαίου να προσαρμοστούν στη "new normal", όπως αποκαλούν τη νέα πολιτική των ΗΠΑ. Αλλά η αδυσώπητη αλήθεια είναι ότι η φούσκα αυτή, για να αποσυμπιεστεί, δηλαδή να "καταστραφούν" κεφάλαια που την απαρτίζουν, μπορεί να οδηγήσει σε μια χωρίς προηγούμενο καταστροφή και της παραγωγικής βάσης της οικονομικής δραστηριότητας σε παγκόσμια κλίμακα. Οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι αυτές που θα υποστούν πρώτες τις συνέπειες και αυτό ήδη συμβαίνει από τη στιγμή που άρχισε η σταδιακή απόσυρση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης από τις ΗΠΑ. Βέβαια, στην απόφαση της Fed οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες (ΕΚΤ, ΒΟJ, BoE κ.λπ.) έχουν δρομολογήσει προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, δηλαδή τυπώνουν δικό τους χρήμα και ρίχνουν στο τραπεζικό σύστημα για να κλείσουν τις "τρύπες" που δημιουργεί η "απόσυρση" του δολαρίου. Αλλά αυτό επιμερίζει και πολλαπλασιάζει το πλασματικό κεφάλαιο που συνεχίζει να τροφοδοτεί παλιές και νέες ανισορροπίες και φούσκες...capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου