Ναταλία Κοντώση
Το τέλος της θερινής ώρας (DST) σημαίνει μια επιπλέον ώρα στο κρεβάτι για αυτή την ημέρα και πιο φωτεινά πρωινά, αλλά φέρνει το σκοτάδι νωρίτερα το απόγευμα.
Εδώ και αρκετά χρόνια τα κράτη μέλη της ΕΕ συζητούν το ενδεχόμενο να καταργήσουν εντελώς την DST εν μέρει λόγω της περιορισμένης εξοικονόμησης ενέργειας από την αλλαγή των ρολογιών.
Το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε επίσημα την κατάργηση των αλλαγών του ρολογιού δύο φορές το χρόνο και το Κοινοβούλιο υποστήριξε αυτήν την πρόταση σε ψήφισμα τον Μάρτιο του 2019. Η απόφαση αυτή ήταν αποτέλεσμα μίας δημόσιας διαβούλευσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έδειξε ισχυρή υποστήριξη από 4,6 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ για την κατάργηση της αλλαγής της ώρας.
Οι αλλαγές επρόκειτο να γίνουν έως το 2021, αλλά έκτοτε έχουν κολλήσει με τον συννομοθέτη της ΕΕ, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εκπροσωπεί τα 27 κράτη μέλη.
Οι 27 εμφανίζονται ακόμα διχασμένοι τόσο όσον αφορά την πρακτική εφαρμογή αυτής της αλλαγής, όσο και την αναγκαιότητα κατάργησής της.
Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που δεν έχουν ακόμη απαντηθεί οριστικά είναι εάν η DST μειώνει πραγματικά την κατανάλωση ενέργειας.
Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι ο αντίκτυπος της θερινής ώρας στο περιβάλλον είναι αμελητέας ή ακόμη και αρνητικός.
Γιατί εφαρμόστηκε η θερινή ώρα στην Ευρώπη;
Προκειμένου να απαντήσει κανείς στα ερωτήματα που ανακύπτουν, αρκεί να δει πώς ξεκίνησαν όλα αλλά και πόσα από τα δεδομένα που οδήγησαν στις αποφάσεις αυτές εξακολουθούν να ισχύουν.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, η DST εισήχθη για τη διατήρηση του άνθρακα στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Καταργήθηκε όταν τελείωσε ο πόλεμος, αλλά επέστρεψε στη δεκαετία του 1980 όταν επέστρεψε η ανάγκη εξοικονόμησης πόρων, λόγω της παγκόσμιας πετρελαϊκής κρίσης .
Και από το 2002, όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης - εκτός από την Ισλανδία - έπρεπε να προσαρμόζουν τα ρολόγια τους την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και του Οκτωβρίου.
Πόση ενέργεια εξοικονομεί τελικά η αλλαγή της ώρας;
Αρκετές μελέτες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ δείχνουν ότι η DST έχει πολύ μικρή επίδραση στη διατήρηση της ενέργειας .
Στην Ιταλία, η Ιταλική Εταιρεία Περιβαλλοντικής Ιατρικής υπολόγισε ότι ακόμη και η αναβολή της αλλαγής του ρολογιού από τα τέλη Οκτωβρίου στα τέλη Νοεμβρίου θα εξοικονομούσε στη χώρα 70 εκατομμύρια ευρώ σε λογαριασμούς καυσίμων .
Μια μελέτη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα χρησιμοποίησε ωριαία δεδομένα από το 2010 έως το 2017 για να διαπιστώσει ότι η θερινή ώρα στη Σλοβακία είχε ως αποτέλεσμα την εκτιμώμενη εξοικονόμηση ενέργειας ίση με μόλις 0,8 τοις εκατό της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Και όπως υπογραμμίζει το euronews, στις ΗΠΑ, μια μελέτη που διεξήχθη από το Υπουργείο Μεταφορών το 1975 έδειξε ότι η θερινή εξοικονόμηση μείωσε περίπου το 1 τοις εκατό της κατανάλωσης ενέργειας στη χώρα.
Αυτή η ασήμαντη εξοικονόμηση μπορεί, εν μέρει, να οφείλεται στο ότι πολλοί άνθρωποι στις ΗΠΑ σηκώνονται από το κρεβάτι πριν από τις 7 το πρωί. Μεγάλο μέρος της ενέργειας που εξοικονομήθηκε από το να μην ανάβουν τα φώτα το βράδυ αντισταθμίστηκε με το να τα ανάψουν το πρωί.
Η κεντρική ιδέα
Η κεντρική ιδέα είναι πως κρατώντας τα φώτα κλειστά, καθώς το φυσικό φως είναι διαθέσιμο για περισσότερες ώρες, οδηγεί και σε μικρότερες καταναλώσεις. Ωστόσο, έρευνες αμφισβητούν την παραδοχή της θερινής ώρας. Όπως γράφει το Βloomberg, «συχνά πιστεύεται ότι πράγματι εξοικονομεί ενέργεια», λέει ο Matthew Kotchen, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Yale. «Τα τελευταία 10 ή 15 χρόνια, έχουν βγει μερικές μελέτες που αμφισβητούν το κατά πόσον αυτό ισχύει ή όχι».
Το 2008, το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ δημοσίευσε μια έκθεση αξιολόγησης μιας αλλαγής του 2005 που επέκτεινε τη θερινή ώρα, μεταφέροντας την «άνοιξη νωρίτερα» από την πρώτη Κυριακή του Απριλίου στη δεύτερη Κυριακή του Μαρτίου και την αντίθετη αλλαγή από την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου στην πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου. Η έκθεση διαπίστωσε ότι η αλλαγή οδήγησε σε μείωση της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας κατά 0,5% για κάθε ημέρα της παράτασης. Η μεγαλύτερη εξοικονόμηση προήλθε τις βραδινές ώρες, γεγονός που αντιστάθμισε μια μικρή αύξηση στη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας το πρωί.
Άλλες μελέτες δυσκολεύτηκαν να εντοπίσουν έστω και μέτρια επίδραση. Επίσης, το 2008, ερευνητές δημοσίευσαν μια έκθεση στο περιοδικό Journal of Environmental Economics and Management, η οποία εξέταζε τις πολιτείες της Αυστραλίας που είχαν ξεκινήσει τη θερινή ώρα δύο μήνες νωρίτερα από το κανονικό για να εξυπηρετήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000. Πράγματι, μόλις τα ρολόγια άλλαξαν, το ηλιοβασίλεμα ήρθε αργότερα και οι άνθρωποι κατανάλωναν λιγότερο ηλεκτρικό ρεύμα το βράδυ. Όμως οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αυξημένη ζήτηση για φωτισμό τα σκοτεινά πρωινά ακύρωνε αυτό το αποτέλεσμα.
Μια δημοσίευση του 1993 σχετικά με την κατανάλωση καυσίμου (αερίου και άνθρακα) στη Γαλλία και το Βέλγιο παρατήρησε μια αύξηση στην κατανάλωση καυσίμου με την DST λόγω της επιπλέον οδήγησης. Αυτό επιβεβαιώθηκε από μελέτες για τη διασπορά ρύπων.
Αντίθετα, οι φυσικές ζώνες ώρας όσο το δυνατόν πιο κοντά στον ηλιακό χρόνο πιθανότατα ευθυγραμμίζουν καλύτερα τις ημερήσιες καμπύλες φωτός και θερμοκρασίας με τα προγράμματά μας.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξοικονόμηση ενέργειας σε βιομηχανικό και άλλο φωτισμό νωρίς το πρωί, θέρμανση νωρίς το πρωί κατά τους ψυχρότερους μήνες καθώς οι άνθρωποι φεύγουν για δουλειά μία ώρα αργότερα και λιγότερο κλιματισμό που απαιτείται στο αυτοκίνητο κατά τη μετακίνηση μετά τη δουλειά και το βράδυ στο σπίτι.
Θα σταματήσει η Ευρώπη να αλλάζει τα ρολόγια της;
Το 2023, ειδικοί ζήτησαν από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προσθέσει το θέμα της κατάργησης των αλλαγών του ρολογιού στην ατζέντα του.
Όσοι ήταν υπέρ της πρότασης ήλπιζαν ότι το θέμα θα αντιμετωπιζόταν πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Ιουνίου .
Τον Μάρτιο, η πρόεδρος της επιτροπής εσωτερικής αγοράς του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Γερμανίδα ευρωβουλευτής των Πρασίνων Άννα Καβαζίνι, προέτρεψε τις χώρες να καταλήξουν επιτέλους σε κοινή θέση για το θέμα.
«Για να αποφευχθεί περαιτέρω απογοήτευση, το Συμβούλιο πρέπει επιτέλους να λύσει τον Γόρδιο δεσμό των αποκλινουσών απόψεων των κρατών μελών και να λάβει θέση» υπογράμμιζε.
Αυτό συμβαίνει παρά την εκστρατεία από την Πρωτοβουλία Χρονικής Χρήσης, η οποία προηγουμένως ξεκίνησε ένα Μανιφέστο της ΕΕ για τις Πολιτικές Χρόνου που περιλαμβάνει δώδεκα απαραίτητες αλλαγές που πρέπει να κάνει η Ευρώπη για να διασφαλίσει το «δικαίωμα στον χρόνο» σε όλους τους Ευρωπαίους.
«Η ΕΕ πρέπει να αντιδράσει στον αρνητικό αντίκτυπο των μη ευθυγραμμισμένων ρολογιών πιέζοντας για την εφαρμογή μόνιμων ζωνών ώρας όσο το δυνατόν πιο κοντά στην ηλιακή ώρα (φυσική ώρα) στην Ευρώπη», αναφέρει το μανιφέστο.
«Τα κακώς ευθυγραμμισμένα ρολόγια που κάνουν τα χρονοδιαγράμματα να ξεκινούν νωρίτερα από τον φυσικό κύκλο ημέρας-νύχτας αυξάνουν τη στέρηση ύπνου και προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία , οικονομία και ασφάλεια. Η ΕΕ έχει τη δύναμη να το αλλάξει αυτό».
(φωτογραφία: pixabay.com)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου