Τoυ Αθανάσιου Δηλανά
Διπλ. Μηχανολόγου Μηχανικού πρώην Δ/ντή ΔΕΗ Σορωνής
Στις 9 Μαρτίου 2016 περί ώρα 4.15 απογευματινή τεθήκαν εκτός λειτουργίας οι μηχανές ηλεκτροπαραγωγής του εργοστασίου της Σορωνής με αποτέλεσμα να γίνει BLACKOUT στο δίκτυο του νησιού και βέβαια να μείνουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα οι καταναλωτές. Το ίδιο συνέβη στις 12.25 μετά τα μεσάνυχτα στις 20 Μαρτίου και στις 5.30 πρωινής της ίδιας ημέρας με αποτέλεσμα την δικαία αγανάκτηση των καταναλω- τών. Θα προσπαθήσω εδώ να αναλύσω τις δυσκολίες που υπάρχουν για την ομαλή ηλεκτροδότηση ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες.
Ένα δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας αποτελείται από τις γεννήτριες ηλεκτροπαραγωγής που κινούνται με διάφορες μηχανές (μηχανές ντίζελ, στροβίλους αεριοστροβίλους και ανεμογεννήτριες που κινούνται με τον άνεμο) από μετασχηματιστές, υποσταθμούς, διακόπτες, γραμμές υψηλής τάσεως (150.000 Βολτ), γραμμές μέσης τάσεως (20.000 Βολτ) γραμμές χαμηλής τάσεως (380-400 Βολτ) διάφορα συστήματα μετρήσεως και συστήματα προστασίας του εξοπλισμού που έχουν την αποστολή να απομονώνουν μηχανές και εξοπλισμό του δικτύου όταν σε εξαιρετικές ανώμαλες καταστάσεις κινδυνεύουν να υποστούν ζημία. Βεβαία στόχος όλου αυτού του συστήματος είναι η τροφοδοσία των καταναλωτών.
Η λειτουργία ενός δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα διότι στηρίζεται σε λεπτές ισορροπίες. Από τις μηχανές πρέπει να παράγεται ότι καταναλώνεται. Ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο διότι όταν είναι λιγότερο δεν επαρκεί για την τροφοδοσία την καταναλωτών και όταν είναι περισσότερο δεν μπορεί να αποθηκευτεί.
Τα μεγάλα δίκτυα όπως το Εθνικό - το Ευρωπαϊκό έχουν μεγάλη ευστάθεια κατά την λειτουργία τους διότι σε αυτά λειτουργούν πολλές και μεγάλες μηχανές, τα φορτία τους είναι διαφορετικά (βιομηχανίες, βιοτεχνίες, οικιακές καταναλώσεις και διαφορές άλλες καταναλώσεις). Έτσι μπορούν εύκολα να ανταποκριθούν στις διακυμάνσεις που προέρχονται από διάφορες ανώμαλες καταστάσεις.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο στα μικρά νησιωτικά δίκτυα όπως είναι το δίκτυο της Ρόδου. Αυτό είναι αδύνατο να το κατανοήσει ο απλός πολίτης που δεν γνωρίζει τίποτα ούτε από την λειτουργία ενός δικτύου ούτε γενικά από τον ηλεκτρισμό. Το μόνο που γνωρίζει είναι αν ανάβει ή δεν ανάβει το φως. Αυτό βεβαία είναι απολύτως φυσικό. Αλλά δεν είναι μόνο ο απλός πολίτης που δεν γνωρίζει πως λειτουργούν τα δίκτυα. Ούτε οι μηχανικοί των διαφόρων ειδικοτήτων και οι επιστήμονες των φυσικών επιστημών γνωρίζουν τι σημαίνει δίκτυο και πως λειτουργεί.
Παρακάτω θα αναφερθώ στις σοβαρότερες από τις αιτίες που επηρεάζουν την ομαλή λειτουργία ενός δικτύου και πιο συγκεκριμένα τη λειτουργία του δικτύου της Ρόδου.
1) Ένα μικρό δίκτυο όπως της Ρόδου επηρεάζεται από τα έντονα καιρικά φαινόμενα που είναι οι κεραυνοί, οι θυελλώδεις άνεμοι και οι έντονες βροχοπτώσεις. Στην περίπτωση των κεραυνών όταν ένας κεραυνός πέσει πάνω σε μια γραμμή ή κοντά σε κάποια γραμμή του δικτύου επηρεάζεται η τάση και η ένταση του δικτύου και έτσι δημιουργείται αστάθεια στο δίκτυο.
Η αστάθεια αυτή μπορεί να προκαλέσει ανωμαλία στην λειτουργία των μονάδων παραγωγής (μπορεί να τεθούν και εκτός λειτουργίας) ή να τεθούν εκτός κάποιες γραμμές του δικτύου. Και στη μία και την άλλη περίπτωση η ισόρροπη λειτουργία του δικτύου διαταράσσεται ακόμα περισσότερο με αποτέλεσμα να υπάρξει πιθανότητα να παρασυρθούν κάποιες μονάδες εκτός λειτουργίας προκειμένου να μην υποστούν ζημίες.
Στην περίπτωση των θυελλωδών ανεμών και των εντόνων βροχοπτώσεων υπάρχει κίνδυνος βραχυκυκλωμάτων στις γραμμές του δικτύου είτε από κλαδιά, είτε και ολόκληρα δένδρα που πέφτουν στις γραμμές ή ακόμα και από πτώση κάποιου αγωγού γραμμής. Αιτίες βραχυκυκλωμάτων είναι επίσης και οι φωτιές σε στύλους της μέσης τάσεως. Τα βραχυκυκλώματα δημιουργούν αστάθεια στη λειτουργία του δικτύου με όλα τα επακόλουθα που ανέφερα παραπάνω.
2) Το δίκτυο της Ρόδου υποφέρει από την μεγάλη μεταβολή της ζήτησης φορτίων μεταξύ των καλοκαιρινών και των θερινών μηνών του έτους.
Πιο συγκεκριμένα: Ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες έχουμε την μεγαλύτερη ζήτηση επειδή όλα λειτουργούν (ξενοδοχεία, εστιατόρια, κλιματισμοί και γενικά όλες οι δραστηριότητες) η ζήτηση φορτίων του δικτύου φθάνει στις 190.000-210.000 κιλοβάτ τους χειμερινούς μήνες η ελάχιστη ζήτηση που είναι η πιο κρίσιμη για την λειτουργία του δικτύου κατεβαίνει κάτω από 40.000 κιλοβάτ. Η πιο επικίνδυνη περίοδος για την λειτουργία του δικτύου είναι οι νυκτερινές ώρες όπου τα φορτία είναι τα μικρότερα του 24-ώρου.
Εάν ο χειμώνας είναι ήπιος όπως ο φετινός και τις νυκτερινές ώρες δεν χρειάζεται να λειτουργούν θερμάνσεις τα φορτία του δικτύου είναι πολύ μικρά με αποτέλεσμα οι μηχανές του εργοστασίου να λειτουργούν οριακά. Όταν από κάποια αιτία δημιουργηθεί αστάθεια στο δίκτυο υπάρχει κίνδυνος κάποια μηχανή για λόγους προστασίας της να βγει εκτός λειτουργίας. Στην περίπτωση αυτή η αστάθεια επιδεινώνεται και τότε μπορεί να παρασυρθούν εκτός λειτουργίας και οι άλλες μηχανές.
3) Το 2015 τελείωσαν οι εργασίες μετατροπής του δικτύου υψηλής τάσεως από 66.000 βολτ σε 150.000 Βολτ. Αυτό έγινε επειδή το δίκτυο επεκτάθηκε. Αυξήθηκε ο αριθμός των γραμμών και των υποσταθμών. Η αλλαγή αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να αλλάξουν κάποια ηλεκτρικά δεδομένα του δικτύου. Το εργοστάσιο της Σορωνής προσάρμοσε την λειτουργία των μηχανών του στα νέα ηλεκτρικά δεδομένα.
Οι μηχανές για να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα έπρεπε να ρυθμισθούν να λειτουργούν κοντά στο σημεία που τίθενται αυτομάτως εκτός σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής της ευστάθειας του δικτύου. Αυτό βεβαία ισχύει για τους χειμερινούς μήνες που όπως προανέφερα τα φορτία είναι πολύ χαμηλά. Παράλληλα το εργοστάσιο λειτουργεί αυτή την περίοδο τις νυκτερινές ώρες ένα μεγάλο αεροστρόβιλο για να αντισταθμίζει τα νέα δεδομένα του δικτύου.
Μετά από την παραπάνω ανάλυση θα προσπαθήσω να εξηγήσω τα 3 πλακαυτ που συνέβησαν πρόσφατα.
Α. BLACKOUT 9/3/2016 ώρα 4.17.
Το φορτίο του δικτύου ήταν χαμηλό (όπως συμβαίνει καθημερινά τις μεταμεσημβρινές ώρες) Σορωνή 40.900 κιλοβατ, Αιολικά 12.000 κιλοβάτ και Φωτοβολταϊκά 7.000 κιλοβατ. Ανοιγόκλεισε η γραμμή που ενώνει το αιολικό πάρκο του Ατταβύρου με το δίκτυο και τελικά βγήκε εκτός λειτουργίας το αιολικό πάρκο. Δημιουργήθηκε αστάθεια στο δίκτυο και παρέσυρε τις μονάδες της Σορωνής. Επομένως το πρόβλημα δημιουργήθηκε από την εξωτερική αιτία που προκάλεσε την αστάθεια του δικτύου και βέβαια σε συνδυασμό με την αναγκαστική οριακή κατάσταση λειτουργίας των Μονάδων της Σορωνής λόγω των χαμηλών φορτίων
Β BLACKOUT 19/3/2016 ώρα12.25
(νυχτερινή)
Το φορτίο του δικτύου ήταν χαμηλό 41.600 κιλοβάτ Δεν λειτουργούσαν αιολικά λόγω άπνοιας και τα Φωτοβολταϊκά δεν παράγουν αυτή τη ώρα. Οι γραμμές όμως των αιολικών πάρκων παραμένουν συνδεδεμένες με το δίκτυο. Έπιασε φωτιά ένας στύλος της γραμμής μεταφοράς του αιολικού πάρκου Ατταβύρου και δημιουργούνταν συνεχή βραχυκυκλώματα και μεγάλη αστάθεια στο δίκτυο. Αυτή η αστάθεια σε συνδυασμό με την αναγκαστική οριακή κατάσταση λειτουργίας των Μονάδων της Σορωνής λόγω των χαμηλών φορτίων παρέσυρε τις μονάδες του εργοστασίου εκτός λειτουργίας.
Επομένως και σε αυτή την περίπτωση πρόβλημα δημιουργήθηκε από εξωτερική αιτία
BLACKOUT 19/3/2016 05.30
Ενώ είχε αποκατασταθεί το δίκτυο μετά το μεταμεσονύκτιο BLACKOUT Ο μεγάλος αεριοστρόβιλος που όπως ανέφερα παραπάνω λειτουργεί για την διόρθωση των ηλεκτρικών παραμέτρων του δικτυού τέθηκε αυτομάτως εκτός από εικονική (όχι πραγματική) ένδειξη ταλαντώσεων και παρέσυρε και άλλες μονάδες.
Ελπίζω με το άρθρο αυτό να μπορέσει ένα μεγάλο μέρος των αναγνωστών να αντιληφθεί τις δυσκολίες που υπάρχουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου