"Τίτλοι τέλους" για το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ

Της Νένας Μαλλιάρα 

Την απόφαση να βάλει τίτλους τέλους στο χαρτονόμισμα των 500 ευρώ, καταργώντας εφεξής την έκδοσή του, αναμένεται να λάβει η ΕΚΤ κατά τη σημερινή της συνεδρίαση. 

Οι συζητήσεις για την κατάργηση του "μωβ χαρτονομίσματος" ξεκίνησαν εδώ και περίπου ένα τρίμηνο, με την ΕΚΤ να αιτιολογεί την ανάγκη κατάργησης του 500ευρου, με το σκεπτικό ότι αυτό χρησιμοποιείται σε εγκληματικές δραστηριότητες και δη σχετιζόμενες με τρομοκρατία, ενώ παράλληλα "υποθάλπει" την φοροδιαφυγή. 

Η διασύνδεση του 500ευρου με τρομοκρατικές δραστηριότητες είχε καταγραφεί σε έρευνες της ευρωπαϊκής αστυνομίας Europol, καθώς και του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση των Ναρκωτικών και του Εγκλήματος, ενώ το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ είχε επονομαστεί για τους λόγους αυτούς και χαρτονόμισμα "Μπιν Λάντεν".

Σημειώνεται ότι από τα σχεδόν 1 τρισ. ευρώ που βρίσκονται σε κυκλοφορία, το 1/3 έχουν τυπωθεί σε χαρτονομίσματα των 500 ευρώ. Μάλιστα, από το 2002, όταν μπήκε στην κυκλοφορία το ευρώ, ο αριθμός των χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ έχει αυξηθεί δυσανάλογα σε σύγκριση με τα υπόλοιπα χαρτονομίσματα του ευρώ.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις της ΕΚΤ, το 56% των πολιτών της Ε.Ε. δεν έχει δει ποτέ το μωβ χαρτονόμισμα, αφού αυτό χρησιμοποιείται περισσότερο για την αποθήκευση μετρητών παρά για πληρωμές.

Πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και αν δεν υπήρχε το οργανωμένο έγκλημα ή η φοροδιαφυγή, το "μάζεμα" των 500ευρων από την ΕΚΤ είναι ένας καλός λόγος για να επιστρέψουν τα μετρητά που κρύβονται κάτω από το στρώμα (πανευρωπαϊκά και όχι μόνο στην Ελλάδα) εντός τραπεζικού συστήματος. Σημειωτέον ότι πρώτοι και... καλύτεροι fans του 500ευρου είναι οι Γερμανοί, καθώς αυτό αντιστοιχεί σε αξία με το παλιό χαρτονόμισμα των 1.000 γερμανικών μάρκων. Επιπλέον, οι Γερμανοί παραδοσιακά προτιμούν τις συναλλαγές με μετρητά αντί των ηλεκτρονικών πληρωμών.

Έχοντας, λοιπόν, "απέναντί της" τη Γερμανία, η ΕΚΤ αναμένεται να δώσει μια μακρά περίοδο πριν καταργήσει το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ. Όπως εκτιμάται, η διακοπή της έκδοσης και διανομής των χαρτονομισμάτων θα γίνει το 2018, αλλά ακόμη και τότε οι κάτοχοί τους δεν θα εξαναγκαστούν να τα ανταλλάξουν. Αντιθέτως, η ΕΚΤ θα εξακολουθήσει να τα ανταλλάσσει επ’ αόριστον, όπως είχε πράξει και η Bundesbank με τα χαρτονομίσματα του μάρκου μετά την εισαγωγή του ευρώ.

Αυτό που αναμένεται να γίνει σε πρώτη φάση είναι ότι η ΕΚΤ θα σταματήσει να τυπώνει και να ρίχνει στην αγορά καινούργια χαρτονομίσματα των 500 ευρώ. 

Κατόπιν, σταδιακά μέσω τραπεζικού συστήματος, θα αποσύρει τα χαρτονομίσματα που βρίσκονται σε κυκλοφορία, ξεκινώντας από τα 500ευρα που βρίσκονται στα χρηματοκιβώτια των κεντρικών και εμπορικών τραπεζών, τα οποία θα αντικαταστήσει με άλλα των 200, 100 ευρώ ή μικρότερης αξίας. 

Κατόπιν θα αποσύρει τα 500ευρα που κατέχουν επιχειρήσεις και ιδιώτες. Οι κάτοχοι των 500 ευρώ που βρίσκονται σε κυκλοφορία θα μπορούν είτε να τα ανταλλάξουν στις τράπεζες με μικρότερης αξίας χαρτονομίσματα είτε να συνεχίσουν να τα κατέχουν και να συναλλάσσονται με αυτά, όπου βεβαίως θα γίνονται δεκτά, αφού η χρήση τους θα περιοριστεί.

Σημειώνεται ότι στην εγχώρια αγορά και με αφορμή τις συζητήσεις για την απόσυρση του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ, σημειώθηκε μεγάλη κινητικότητα στα γκισέ των τραπεζών από κατόχους που ζητούσαν την ανταλλαγή τους με μικρότερα σε αξία χαρτονομίσματα, αλλά και καταιγισμός ερωτήσεων στην Τράπεζα της Ελλάδος. Ο λόγος προφανής, αφού τα 500ευρα… πιάνουν πολύ λιγότερο χώρο κάτω από το στρώμα (π.χ. μόλις με 20 από αυτά, έχεις βάλει στο σεντούκι 10.000 ευρώ).

Κατόπιν αυτού, η ΤτΕ εξέδωσε εγκύκλιο με την οποία καλεί τις τράπεζες "να λαμβάνουν τα προβλεπόμενα από το σχετικό θεσμικό πλαίσιο μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη για την πρόληψη και αποτροπή της χρήσης του τραπεζικού συστήματος για σκοπούς νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μέσω και των πράξεων ανταλλαγής των εν λόγω τραπεζογραμματίων". Έτσι, όταν καλούνται να ανταλλάξουν χαρτονομίσματα των 500 ευρώ, θα πρέπει:

α) Να παρέχουν την υπηρεσία της ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ αποκλειστικά σε πελάτες τους, και προκειμένου περί φυσικών προσώπων, σε δικαιούχους καταθετικού λογαριασμού στο πιστωτικό ίδρυμα, υφισταμένου ή νέου, τηρουμένων των ισχυουσών διατάξεων για τον περιορισμό της ανάληψης μετρητών και της μεταφοράς κεφαλαίων.

β) Μέσω κατάλληλων διαδικασιών και μέτρων που λαμβάνουν, να καταγράφουν και να καταχωρούν μηχανογραφικά κάθε πράξη ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ με άλλα μικρότερης αξίας.

γ) Να αθροίζουν το σύνολο των πράξεων ανταλλαγής τραπεζογραμματίων των 500 ευρώ ανά πελάτη-φυσικό πρόσωπο μηχανογραφικά και να τις συνεκτιμούν με άλλες συναλλαγές του με χαρτονομίσματα της εν λόγω ονομαστικής αξίας καθώς και με τις λοιπές συναλλαγές του κατά την εφαρμογή των μέτρων επιμέλειας.

Στο πλαίσιο και των προαναφερόμενων μέτρων δέουσας επιμέλειας που εφαρμόζουν, να παρακολουθούν και τις λοιπές συναλλαγές πελατών τους που εκτελούνται με προσκομιζόμενα τραπεζογραμμάτια των 500 ευρώ, όπως, κατάθεση σε λογαριασμό των ιδίων ή τρίτων, αίτηση διενέργειας πληρωμής ή μεταφοράς πίστωσης κλπ., εν αναφορά και προς το οικονομικό/συναλλακτικό προφίλ του εκάστοτε πελάτη.capital.gr