Όλα όσα θα πρέπει να ξέρουμε για τη «νέα» ΔΕΗ

Πένη Χαλάτση

Σε ένα χρόνο από τώρα η ΔΕΗ δεν θα είναι πλέον η ίδια. Θα έχει απολέσει το 40% του λιγντικού της δυναμικού και νέοι (ξένοι και Έλληνες) επενδυτές θα έχουν μπει στην αγορά. Το θέμα της πώλησης μονάδων της ΔΕΗ έχει απασχολήσει την κυβέρνηση αλλά και το ευρύ κοινό καθώς η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί ένα κοινωνικό αγαθό ενώ πολλά είναι τα σενάρια που έχουν ακουστεί τον τελευταίο καιρό για το μέλλον της ΔΕΗ, η οποία αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές επιχειρήσεις της Ελλάδας. Το insider.gr απαντά με απλά λόγια τι σημαίνει η πώληση των μονάδων της ΔΕΗ για τους καταναλωτές, την αγορά, την οικονομία αλλά και την ίδια τη ΔΕΗ.

Τι εννοούμε όταν λέμε ότι πωλείται το 40% του λιγνιτικού δυναμικού της ΔΕΗ;

Η πώληση μονάδων έχει επιβληθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και την Κομισιόν με απόφαση η οποία επανέφερε σε ισχύ αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του 2008 και του 2009, σχετικά με την ανάγκη να αντιμετωπισθεί η μονοπωλιακή πρόσβαση της ΔΕΗ  σε λιγνίτη. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική πλευρά συμφώνησε με τους Θεσμούς την υλοποίηση διαρθρωτικών μέτρων και συγκεκριμένα τη μεταβίβαση λιγνιτικών μονάδων και ορυχείων, σε ποσοστό περίπου 40%, σε σχέση με το σημερινό λιγνιτικό δυναμικό της ΔΕΗ.  Οι μονάδες που πωλούνται είναι η Μελίτη 1 και η άδεια για τη Μελίτη 2 στη Φλώρινα και οι μονάδες 3 και 4 της Μεγαλόπολης. Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, στην κατοχή των επενδυτών θα περάσουν 930 συνολικά μεγαβάτ (600 της Μεγαλόπολης και 330 τοη Φλώρινας) και στο ελληνικό δημόσιο, δηλαδή στη σημερινή ΔΕΗ, θα παραμείνουν 1570 μεγαβάτ.

Τι είναι το market test;

Το market test είναι η έρευνα που διεξάγει η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ, η DG Comp, προκειμένου να διακριβωθεί ποιό είναι το επενδυτικό ενδιαφέρον, δηλαδή ποιοί και με ποιούς όρους είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν μονάδες της ΔΕΗ. Μέχρι στιγμής έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από Ασία και Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη αλλά σύμφωνα με πληροφορίες υπάρχει και ελληνικό ενδιαφέρον. Το market test αναμένεται να ξεκινήσει στα μέσα Δεκεμβρίου και θα διαρκέσει 30 ημέρες.

Τι θα γίνει αν δεν εκδηλωθεί επενδυτικό ενδιαφέρον κατά το market test;

Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι το market test θα έχει επιτυχία. Σε περίπτωση που δεν προκύψει ενδιαφέρον, θα αναδιαμορφωθούν οι όροι για να γίνει πιο ελκυστικό το πακέτο.

Πότε αναμένεται να γίνει η πώληση των μονάδων;

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα δεσμεύσεις της ελληνικής πλευράς, η πώληση των μονάδων θα ξεκινήσει τον Ιούνιο του 2018 και θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου με πολλά ενδιάμεσα στάδια. Για το τίμημα, την πρόσληψη συμβούλου και την απόσχιση των μονάδων υπεύθυνη είναι η ΔΕΗ ενώ για το market test που θα προηγηθεί, υπεύθυνη είναι η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ.

Ποιά θα είναι η τύχη των εργαζομένων των προς πώληση μονάδων;

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει διαβεβαιώσει ότι διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας και ότι οι μονάδες θα πωληθούν μαζί με τους υπαλλήλους (περίπου 1500 συνολικά). Το πιο πιθανό είναι να μπει μια ρήτρα προστασίας των υπαλλήλων όπως π.χ ότι θα διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας για ένα διάστημα.

Τι είναι τα «αντισταθμιστικά» για τη ΔΕΗ;

Στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ (DG Comp) αποδέχθηκε τη Μελίτη και τη Μεγαλόπολη. Δεν αποδέχθηκε το Αμύνταιο διότι το 2013 τόσο η ΔΕΗ όσο και η ελληνική κυβέρνηση είχαν πει ότι οι μονάδες της Καρδιάς και του Αμυνταίου, μόλις συμπληρώσουν 17.500 ώρες λειτουργίας (από 1/1/2016 και μετά) θα αποσυρθούν οριστικά. Οι συγκεκριμένες μονάδες έχουν διάρκεια ζωής περίπου ένα χρόνο. Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού δεν ήθελε στη διαδικασία του market test να μπουν μονάδες που η ίδια η κυβέρνηση είχε σκοπό να αποσύρει σε ένα χρόνο. Το σχέδιο που επεξεργάζεται η ελληνική πλευρά είναι να επεκταθεί ο χρόνος ζωής αυτών των μονάδων στις 32.000 για επιπλέον 2,5 χρόνια με τη βοήθεια κάποιου επενδυτή (στο Αμύνταιο). Αυτή η λύση προτείνεται για λόγους επάρκειας ενέργειας για τις συγκεκριμένες περιοχές και για να καλυφθούν οι ανάγκες τηλεθέρμανσης. Η παράταση του χρόνου ζωής στο Αμύνταιο θα γίνει πιθανώς με την είσοδο επενδυτή ο οποίος θα πρέπει να δαπανήσει ποσόν γύρω στα 100 εκατ. ευρώ (αν και πηγές κάνουν λόγο για μικρότερης τάξης επένδυση, γύρω στα 70 εκατ. ευρώ).

Πώς θα επηρεάσει τους καταναλωτές η είσοδος νέων επενδυτών στην παραγωγή ρεύματος ;

Όταν αυξάνεται ο ανταγωνισμός θεωρητικά πέφτουν οι τιμές. Η ενέργεια και το ηλεκτρικό ρεύμα αποτελούν ωστόσο ένα ιδιότυπο προϊόν. Τα επίπεδα των τιμών εξετάζονται συγκριτικά με ό,τι ίσχυε παλαιότερα. Η Ελλάδα έχει σχετικά χαμηλές τιμές ρεύματος και προσφέρει παροχές προς ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (κάτι που συμβαίνει και σε άλλες χώρες). Η είσοδος νέων «παικτών» στην παραγωγή θεωρητικά θα μπορούσε να προκαλέσει μια πτώση στην τιμή που πληρώνουν οι καταναλωτές. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η στρατηγική των επενδυτών, εάν επιλέξουν να κάνουν εξαγωγές σε υψηλότερες τιμές ή να τη διαθέσουν στην εγχώρια αγορά, αν θα θελήσουν να μειώσουν τα περιθώρια κέρδους τους για παροχές προς τις ευάλωτες ομάδες ή για εκπτώσεις κλπ. Σε κάθε περίπτωση αυξάνονται οι επιλογές για το κοινό. Ήδη οι καταναλωτές έχουν πάρει μια πρώτη γεύση καθώς οι εναλλακτικοί πάροχοι προσφέρουν δικά τους πακέτα (κάποια αρκετά ελκυστικά) στην αγορά λιανικής (Ήρων, Elpedison κλπ).

Τι σημαίνει «πώληση του πελατολογίου» της ΔΕΗ;

Η ΔΕΗ αναγκάζεται να μειώσει το μερίδιο αγοράς της κατά 50% μέχρι το 2020. Δεδομένου ότι μεγάλο μέρος των πελατών δείχνει απροθυμία να μετακινηθεί προς τους εναλλακτικούς παρόχους η λύση που έχει προταθεί είναι να πουλήσει η ΔΕΗ χαρτοφυλάκιο πελατών της (από τη χαμηλή και μέση τάση) στον ανταγωνισμό. Αυτή η επιλογή έχει δεχθεί κριτική από παράγοντες της αγοράς καθώς κάποιοι θεωρούν ότι παρεμβάλλονται θεσμικά ζητήματα ενώ βασικό πρόβλημα αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο θα υποχρεωθούν οι καταναλωτές να αλλάξουν πάροχο χωρίς να έχουν ερωτηθεί.

Θα διατηρηθούν παροχές προς τις ευάλωτες ομάδες όπως είναι το κοινωνικό τιμολόγιο;

Το θέμα των επιδοτήσεων τιμών προς τις ευάλωτες ομάδες έχει τεθεί από την Κομισιόν η οποία προωθεί κοινοτική οδηγία με την οποία ζητά οι επιδοτήσεις τιμών για ευπαθείς ομάδες (ΚΟΤ, ΥΚΩ) να μην επιβαρύνουν τους καταναλωτές αλλά τον προϋπολογισμό. Επομένως το θέμα δεν είναι αν θα διατηρηθούν αλλά ποιοι θα το πληρώσουν και ποιοι θα το λάβουν. Για την ώρα εκείνοι που πληρώνουν είναι οι καταναλωτές ενώ τίθενται σε ισχύ αλλαγές για τους δικαιούχους του ΚΟΤ. insider.gr