ΝIKOΣ Λ. Γ. ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ*
Με τον τίτλο «How Democracies Die» (Πώς κάποιες δημοκρατίες πεθαίνουν), κυκλοφορεί εδώ και λίγες ημέρες στην Αμερική ένα βιβλίο 320 σελίδων. Συγγραφείς του, οι καθηγητές στο Harvard Steven Levitsky και Daniel Ziblatt. Επί 20 χρόνια μελετούν τη λειτουργία πολλών δημοκρατιών στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική. Το συμπέρασμά τους είναι δυσάρεστο. Ναι, πολλές δημοκρατίες πεθαίνουν. Το βιβλίο σχολιάζεται ευρύτατα. Διότι τα συμπεράσματά του συνδυάζονται με την παρούσα πολιτική κατάσταση στις ΗΠΑ, με τους κινδύνους που αποτελούν για την αμερικανική δημοκρατία ο πρόεδρος Τραμπ και ο τρόπος που ασκεί τις εξουσίες του.
Επειδή σε ένα ασυμμάζευτο μυαλό κυκλοφορεί η ιδέα της εκλεκτικής συγγένειας Ντόναλντ Τραμπ και Αλέξη Τσίπρα (βλ. Βίοι παράλληλοι, Ντόναλντ και Αλέξης, «Καθημερινή», 5 Ιουλίου 2017), παρακινήθηκα σε σχετική έρευνα μέσω Διαδικτύου. Αποτελέσματα: στην εποχή μας, όσες δημοκρατίες πεθαίνουν συνήθως δεν είναι από βίαιη ενέργεια, επανάσταση, πραξικόπημα, κίνημα, εμφύλιο πόλεμο (διαπιστώνουν οι χαρβαρντιανοί καθηγητές). Επέρχεται με σταδιακή διολίσθηση προς τον απολυταρχισμό. Αυτό, στις μέρες μας, συντελείται, σε διαφορετικούς βαθμούς, στη Ρωσία, στις Φιλιππίνες, στην Τουρκία, τη Βενεζουέλα, την Ουγγαρία, την Ουκρανία, την Πολωνία. Η διολίσθηση ξεκινάει από την εκλογική κάλπη. Δημοκρατίες, το πιο πιθανό σήμερα, είναι να σβήσουν στα χέρια παικτών που κατ’ αρχήν κέρδισαν την εξουσία με εκλογές.