– Ανάλυση για την ελληνική πρόταση διαχωρισμού της DAM – Μία μεταρρύθμιση ανθεκτική στο μέλλον για την ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας
Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι ήδη φυσικά διαχωρισμένη μεταξύ των παραγωγών ορυκτών καυσίμων, των οποίων οι τιμές καθορίζονται από το κόστος των καυσίμων και των παραγωγών ΑΠΕ και πυρηνικών, οι οποίοι έχουν σχεδόν μηδενικό κόστος. ο διαχωρισμός αυτών θα ήταν εύκολος και θα μείωνε αμέσως τους λογαριασμούς των καταναλωτών στο μισό, σύμφωνα με τον Mike Parr.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού υπήρξαν σημαντικά σχόλια σχετικά με τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Καθώς πλησιάζει το φθινόπωρο η Γερμανία, το Βέλγιο και η Αυστρία εξετάζουν σοβαρά αυτή την προοπτική.
Ο σχολιασμός από "ειδικούς σε θέματα ενέργειας" ήταν ως επί το πλείστον αρνητικός, συχνά εκφραζόμενος είτε για το πόσο δύσκολο θα είναι είτε για το πόσο καιρό θα πάρει. Ένα παράδειγμα:
"Η (ελληνική) πρόταση θα είναι πιθανώς η πιο θεμελιώδης μεταρρύθμιση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας μετά την απελευθέρωση."
Λοιπόν, ναι, θα ήταν. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο - είναι πολύ δύσκολο, αδύνατο ή θα πάρει πολύ χρόνο - φαίνεται να παραβλέπουν τα σχόλια των πολιτικών. Εδώ είναι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία σημείωσε στο Ευρωκοινοβούλιο τον Ιούνιο:
"Οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας σχεδιάστηκαν είκοσι χρόνια πριν, όταν το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήταν χαμηλό. Σήμερα, η αγορά είναι εντελώς διαφορετική. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι οι πιο αποδοτικές και οι φθηνότερες. Αυτό το σύστημα της αγοράς δεν λειτουργεί πλέον. Πρέπει να το μεταρρυθμίσουμε".
Αυτή την εβδομάδα, η Πρόεδρος της Επιτροπής προχώρησε παρακάτω:
"Η εκτόξευση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας αποκαλύπτει πλέον τους περιορισμούς του σημερινού σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας".
Λίγο μετά τη δήλωση της Λάιεν τον Ιούνιο, η DG Energy ανέλαβε να εκπονήσει μία εκτίμηση επιπτώσεων για τη μεταρρύθμιση της αγοράς. Το non-paper της ελληνικής κυβέρνησης, το οποίο παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο Ενέργειας του Ιουλίου, θα μπορούσε επομένως να θεωρηθεί ως απάντηση ενός κράτους - μέλους στην έκκληση «στα όπλα» της κας. Λάιεν.
Παραπέμποντας στη μεταφορά, το τρένο της μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που οδηγείται από τους πολιτικούς έχει εγκαταλείψει το σταθμό. Έτσι, οι μόνες πτυχές που πρέπει να συζητηθούν είναι: η ταχύτητα του ταξιδιού, οι πιθανές στάσεις στη διαδρομή - ή βραχυπρόθεσμες μεταρρυθμιστικές δράσεις - και ο τελικός προορισμός.
Δεδομένων των ανωτέρω, όσοι έχουν αναλάβει στην Επιτροπή να εκπονήσουν την εκτίμηση επιπτώσεων πρέπει να εξετάσουν, με ψυχραιμία και νηφαλιότητα, όλες τις εναλλακτικές λύσεις μεταρρύθμισης της αγοράς. Ορισμένες από αυτές μπορεί να είναι «η μισή διαδρομή» προς την πλήρη μεταρρύθμιση και είναι αναγκαίες για την ταχεία μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος για τους πολίτες και τη βιομηχανία - τόσο τις μεγάλες όσο και τις μικρές. Εάν το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας δεν μειωθεί γρήγορα, η βιομηχανική βάση της Ευρώπης θα συνεχίσει να συρρικνώνεται.
Το βασικό πρόβλημα
Το βασικό πρόβλημα των ευρωπαϊκών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας είναι ότι οι παραγωγοί είναι χωρισμένοι σε δύο ασύμβατες ομάδες.
Στην πρώτη ομάδα ανήκουν οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής άνθρακα, φυσικού αερίου ή πετρελαίου. Το σημερινό σύστημα οριακής τιμολόγησης σχεδιάστηκε για τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων, όπου οι τιμές καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από το κόστος των καυσίμων.
Η δεύτερη ομάδα, που περιλαμβάνει πυρηνικά, υδροηλεκτρικά και ΑΠΕ, είναι εντάσεως κεφαλαίου. Μετά την κατασκευή τους δεν έχουν καθόλου ή έχουν ελάχιστο κόστος καυσίμου.
Στην ΕΕ, η πυρηνική και η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι σε μεγάλο βαθμό στατικές όσον αφορά την ανάπτυξη. Αντίθετα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα αυξηθούν μαζικά και, δεδομένου του μηδενικού οριακού κόστους τους, θα συνεχίσουν να διαβρώνουν τη λειτουργία της αγοράς οριακής τιμής.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Οι τιμές χονδρικής ρεύματος στην Ολλανδία στις 14:00 της Κυριακής 28 Αυγούστου ήταν αρνητικές (-10 €/MWh). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτροπαραγωγής προερχόταν από φωτοβολταϊκά ή αιολικά και μόνο το 4% από φυσικό αέριο.
Τέτοια γεγονότα συμβαίνουν σε πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ και αποτελούν παράδειγμα μιας αποτυχημένης αγοράς. Αναπόφευκτα θα συμβαίνουν συχνότερα καθώς η ΕΕ προχωρά προς τον κλιματικό στόχο του 2030.
Βραχυπρόθεσμη λύση: Ο διαχωρισμός της αγοράς
Δεδομένου ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ήδη χωρίζεται «φυσικά» σε δύο ομάδες, τότε θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένας διαχωρισμός της αγοράς, όπως προτείνει το ελληνικό non-paper.
Στο πλαίσιο μιας τέτοιας ρύθμισης, η οριακή αγορά παραμένει αμετάβλητη όσον αφορά την τιμολόγηση και τον τρόπο με τον οποίο αποφασίζει πόση ηλεκτρική ενέργεια απαιτείται για την επίτευξη της ισορροπίας του συστήματος.
Το άλλο τμήμα της αγοράς - η αγορά με βάση το CAPEX που περιλαμβάνει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα υδροηλεκτρικά και τα πυρηνικά - θα λειτουργούσε όπως και τώρα όσον αφορά τις ποσότητες.
Η βασική διαφορά είναι ότι η διαμόρφωση των τιμών δεν θα βασίζεται στο οριακό κόστος των παραγωγών φυσικού αερίου, αλλά στο πραγματικό κόστος παραγωγής. Λαμβάνοντας το παράδειγμα της Γαλλίας, η EDF ισχυρίζεται ότι το κόστος παραγωγής πυρηνικής ενέργειας είναι περίπου 65 €/MWh. Αυτό είναι σχεδόν βέβαιο ότι αντικατοπτρίζει το κόστος των πυρηνικών σταθμών σε άλλα κράτη μέλη. Το ποσό για την υδροηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να βασίζεται σε αυτό που είχε λάβει κατά την περίοδο 2016-2019.
Οι ΑΠΕ που λειτουργούν επί του παρόντος βάσει των λεγόμενων συμβάσεων επί της διαφοράς - Ισπανία, Δανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο και σύντομα Γερμανία - λαμβάνουν πάντα μόνο μια τιμή, που καθορίζεται στις δημοπρασίες που αναθέτουν CfD σε έργα ΑΠΕ. Επομένως, δεν θα χρειαζόταν καμία αλλαγή εκεί. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που λειτουργούν κυρίως βάσει των γερμανικών ασύμμετρων CfD (που ονομάζονται επίσης σύστημα πριμοδότησης της αγοράς), θα μεταβούν σε συμμετρικές CfD, κάτι που έχει ήδη προτείνει η γερμανική κυβέρνηση.
Οποιαδήποτε παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, που βρίσκεται εκτός αυτών των συστημάτων θα μπορούσε να διατηρηθεί, δηλαδή να προσφερθεί σταθερή τιμή για την ηλεκτρική τους ενέργεια που να αντανακλά μια δίκαιη απόδοση του περιουσιακού τους στοιχείου.
Η συνολική τιμή για αυτή την αγορά CAPEX θα είναι συνάρτηση των ποσοτήτων από έναν συγκεκριμένο τύπο παραγωγής (αιολική, φωτοβολταϊκή) πολλαπλασιασμένη με το κόστος παραγωγής. Στην περίπτωση της τελικής συνολικής τιμής της χονδρικής αγοράς, αυτή μπορεί να προκύψει από τους όγκους της οριακής αγοράς και της αγοράς CAPEX, έτσι ώστε να επιτευχθεί ισορροπία του συστήματος.
Για παράδειγμα, εάν η αγορά CAPEX παραδίδει το 60% της ενέργειας που απαιτείται, για την εξισορρόπηση της παραγωγής έναντι της ζήτησης και η οριακή αγορά παραδίδει το 40% της ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτείται για την εξισορρόπηση του συστήματος, τότε η συνολική χονδρική τιμή θα ισούται με την οριακή τιμή x 40% + τιμή CAPEX x 60%.
Τρία οφέλη
Η παραπάνω προσέγγιση που εφαρμόζεται στη γερμανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για τον Ιούνιο του 2022, υποδηλώνει μείωση των τιμών χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας κατά 40% έως 50%. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και άλλα κράτη μέλη θα δουν παρόμοια οφέλη.
Η προτεινόμενη προσέγγιση έχει τρία οφέλη:
Πρώτον, έχει ελάχιστες επιπτώσεις στις υφιστάμενες ρυθμίσεις της αγοράς, ενώ προσφέρει σημαντική μείωση των τιμών χονδρικής.
Δεύτερον, είναι σε μεγάλο βαθμό μια λογιστική άσκηση. Τα περισσότερα από τα δεδομένα υπάρχουν επί του παρόντος. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να εφαρμοστεί γρήγορα, εντός εβδομάδων, και έτσι να προσφέρει την αναγκαία ανακούφιση τόσο στους πολίτες όσο και στη βιομηχανία.
Τρίτον, δεν περιλαμβάνει κανενός είδους επιδοτήσεις και είναι συνεπώς πιθανό να γίνει αποδεκτό από τις αρχές ανταγωνισμού.
*Ο Mike Parr είναι διευθυντής της PWR, μιας εταιρείας με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που παρέχει έρευνα αγοράς και τεχνική υποστήριξη, στον τομέα των ΑΠΕ και της ενεργειακής απόδοσης.
(Euractiv.com)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου