Ti γιορτάζουμε με την "επέτειο του Πολυτεχνείου"; Οι Μύθοι της Αριστεράς 50 χρόνια μετά & η Αλήθεια

του Μάκη Παπαδόπουλου

1.Το φθινόπωρο του 1973, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ξεκίνησε διαδικασία φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος του. Έτσι μετά το δημοψήφισμα του Ιουλίου 1973, ορκίστηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας και διόρισε πολιτική κυβέρνηση υπό τον Σπύρο Μαρκεζίνη. Η μεταβατική κυβέρνηση του Σπύρου Μαρκεζίνη ορκίστηκε την Δευτέρα 8 Οκτωβρίου 1973. Την ίδια ημέρα παραιτήθηκαν όλοι οι στρατιωτικοί από τις καίριες θέσεις που κατείχαν. Κύριοι πυρήνες της χούντας όπως οι υπουργοί Μακαρέζος και Παττακός είχαν παραιτηθεί στις 28 Σεπτεμβρίου και 8 Οκτωβρίου αντίστοιχα. Κύρια αποστολή της ήταν να προπαρασκευάσει και να διεξάγει βουλευτικές εκλογές για την 10η Φεβρουαρίου 1974.

Οι πρωτεργάτες της στρατιωτικής δικτατορίας της 21ης Απριλίου του 1967, Νικόλαος Μακαρέζος, Στυλιανός Παττακός και Γεώργιος Παπαδόπουλος

2.Ακροαριστερές οργανώσεις, αναρχικοί, και λοιπές αυτόνομες κινήσεις μπήκαν στον περίβολο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το απόγευμα της 14ης Νοεμβρίου, 1973, και κλείστηκαν μέσα. Οι φοιτητές που αυτοαποκαλούνταν «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», οχυρώθηκαν μέσα στο κτίριο της σχολής επί της οδού Πατησίων και ξεκίνησαν τη λειτουργία του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου. Ο πομπός κατασκευάστηκε μέσα σε λίγες ώρες στα εργαστήρια της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών με το, πλέον ιστορικό, μήνυμά «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία». Εκφωνητές του σταθμού ήταν η Μαρία Δαμανάκη, ο Δημήτρης Παπαχρήστος και ο Μίλτος Χαραλαμπίδης.

Στις 3 π.μ. της 17ης Νοεμβρίου, και ενώ οι διαπραγματεύσεις για ασφαλή αποχώρηση των φοιτητών από το χώρο του Πολυτεχνείου βρίσκονταν σε εξέλιξη, αποφασίστηκε από την μεταβατική κυβέρνηση η επέμβαση του στρατού και ένα από τα τρία άρματα που είχαν παραταχθεί έξω από τη σχολή, γκρέμισε την κεντρική πύλη. Κατά την είσοδο του άρματος συνθλιφτηκαν 2–3 φοιτητές που βρίσκονται πίσω από την πύλη (γεγονός «λίαν πιθανό αλλά ανεπιβεβαίωτο» σύμφωνα με το πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά). Επίσης, από τα συντρίμμια τραυματίστηκε σοβαρά, με συντριπτικά κατάγματα στα πόδια, η φοιτήτρια Πέπη Ρηγοπούλου. Ο σταθμός του Πολυτεχνείου έκανε εκκλήσεις στους στρατιώτες να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους και στη συνέχεια ο εκφωνητής απήγγειλε τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο. Η μετάδοση συνεχίστηκε ακόμα και μετά την είσοδο του άρματος στον χώρο της σχολής. Οι φοιτητές που είχαν παραμείνει στο Πολυτεχνείο, μαζεύτηκαν στο κεντρικό προαύλιο, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο. Η πτώση της πύλης ακολουθήθηκε από την είσοδο μιας μονάδας ενόπλων στρατιωτών των ΛΟΚ που οδήγησαν τους φοιτητές, χωρίς βια, έξω από το Πολυτεχνείο, μέσω της πύλης της οδού Στουρνάρη. Οι αστυνομικές δυνάμεις που περίμεναν στα δυο πεζοδρόμια της Στουρνάρη επιτέθηκαν στους φοιτητές, την έξοδο των οποίων αποφάσισαν (σύμφωνα και με το πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά) να περιφρουρήσουν κάποιοι από τους στρατιώτες, οι οποίοι σε ορισμένες περιπτώσεις επενέβησαν και εναντίον των αστυνομικών που βιαιοπραγούσαν στους φοιτητές. Πολλοί φοιτητές βρήκαν καταφύγιο σε γειτονικές πολυκατοικίες. Ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας άνοιξαν πυρ από γειτονικές ταράτσες, ενώ άνδρες της ΚΥΠ καταδίωξαν τους εξεγερθέντες. Οι εκφωνητές του σταθμού του Πολυτεχνείου παρέμειναν στο πόστο τους και συνέχισαν να εκπέμπουν για 40 λεπτά μετά την έξοδο, οπότε συνελήφθησαν.Η πρώτη επίσημη καταγραφή τον Οκτώβριο του 1974, από τον εισαγγελέα Δημήτρη Τσεβά, εντόπισε 18 επίσημους ή πλήρως βεβαιωθέντες νεκρούς και 16 άγνωστους «βασίμως προκύπτοντες».Εξ αιτίας της γενίκευσης και επέκτασης των γεγονότων του Πολυτεχνείου, κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος σε ολόκληρη τη χώρα και οκτώ μέρες αργότερα (25 Νοεμβρίου 1973) ανατράπηκε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος μετά από πραξικόπημα του Ιωαννίδη και συμπαρέσυρε ολόκληρη την κυβέρνηση Μαρκεζίνη. Την διαδέχθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1973 η Κυβέρνηση Αδαμαντίου Ανδρουτσόπουλου 1973.

3.Καλοκαίρι 1974 / Τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο και αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα

Α.ΚΥΠΡΟΣ

Στις 15 Ιουλίου 1974 εκδηλώθηκε από την Εθνική Φρουρά της Κύπρου, την ΕΛΔΥΚ και την ΕΟΚΑ Β΄ πραξικόπημα  κατ' εντολή της Χούντας των Αθηνών, με σκοπό την ανατροπή του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπου Μακάριου Γ' και την επίτευξη της ένωσης με την Ελλάδα .

Στις 20 Ιουλίου, η Τουρκία εισέβαλε στο νησί, προφασιζόμενη το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων. Οι τούρκικες δυνάμεις εντός τριών ημερών κατέλαβαν την Κερύνεια και την περιοχή γύρω από την πόλη. Στις 23 Ιουλίου κηρύχθηκε εκεχειρία και τόσο η Χούντα των Αθηνών όσο και η πραξικοπηματική κυβέρνηση της Κύπρου κατέρρευσαν. Ακολούθησαν δύο γύροι διαβουλεύσεων στη Γενεύη μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών, στις οποίες η Τουρκία ζητούσε ομοσπονδιακή λύση, ανταλλαγή πληθυσμού και το 34% των εδαφών της Κύπρου να ελέγχεται από τους Τουρκοκύπριους. Στις 14 Αυγούστου, οι συνομιλίες της Γενεύης κατέρρευσαν και η Τουρκία ξεκίνησε δεύτερη επιχείρηση («Αττίλας ΙΙ») κατά την οποία κατέλαβε το 36,2% του νησιού και εκτόπισε 120 χιλιάδες Κύπριους (άλλες 20 χιλιάδες παρέμειναν εγκλωβισμένοι), ενώ συνολικά σκοτώθηκαν περίπου 3 χιλιάδες Ελληνοκύπριοι.

Β.ΕΛΛΑΔΑ

Η γενική επιστράτευση που κηρύχτηκε στις 21 Ιουλίου, μία ημέρα μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ήταν χαώδης και ανοργάνωτη και κατέδειξε την τραγική κατάσταση που βρισκόταν ο Ελληνικός Στρατός, μετά από επτά χρόνια δικτατορίας. Η κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου, που ήταν υποχείριο του «αόρατου δικτάτορα» Δημητρίου Ιωαννίδη, ήταν ανίκανη να πάρει σοβαρές αποφάσεις. Έτσι, η προσφυγή στους πολιτικούς ήταν μονόδρομος για τη στρατιωτική ηγεσία της χώρας.

Στις 23 Ιουλίου 1974 η επτάχρονη δικτατορία της 21ης Απριλίου, υπό το βάρος της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, κατέρρευσε. Οι στρατιωτικοί παρέδωσαν την εξουσία στους πολιτικούς και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίστηκε πρωθυπουργός της χώρας, επικεφαλής της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας» τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Ιουλίου. Από την ημέρα αυτή αρχίζει η λεγόμενη εποχή της «Μεταπολίτευσης».

4.Τι πέτυχε η εξέγερση του Πολυτεχνείου :

• Kαταστολή της εξέγερσης από τον στρατό, τις πρώτες ώρες της 17ης Νοεμβρίου, με πιο συμβολική κίνηση την εισβολή του τανκ στην κεντρική πύλη του Μετσόβιου.
• Νέο πραξικοπήμα υπό τον Δημήτριο Ιωαννίδη, ο οποίος ανατρέποντας τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και αναλαμβάνοντας ο ίδιος αφανώς τη διακυβέρνηση της χώρας, έμεινε γνωστός με το παρωνύμιο ο "αόρατος δικτάτωρ". 
• Ματαίωση της διαδικασίας προπαρασκευής εκλογών το Φεβρουαρίο του 1974.
• Τέλος, επιδιώκοντας την ανατροπή του αρχιεπισκόπου Μακαρίου ,ο Ιωαννίδης οργάνωσε το Κυπριακό Πραξικόπημα του 1974 με αποτέλεσμα την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.