Μείωση των τιμολογίων ρεύματος στον μέσο όρο του α’ εξαμήνου 2021, το σχέδιο της κυβέρνησης - Τα σενάρια για το είδος του πλαφόν και οι τρόποι χρηματοδότησης

Γιώργος Φιντικάκης

https://energypress.gr

Επαναφορά των τιμολογίων λιανικής στα μέσα επίπεδα του πρώτου εξαμήνου του 2021 είναι ο στρατηγικός στόχος που έχει βάλει η κυβέρνηση για το ρεύμα. Κεντρικό σενάριο, η επιβολή πλαφόν στην τιμή χονδρικής και η αποζημίωση των ηλεκτροπαραγωγών από το κράτος για τη διαφορά από το όριο της διατίμησης έως το μεταβλητό κόστος παραγωγής των μονάδων, αναλόγως την τεχνολογία τους. Το πως αυτό θα χρηματοδοτηθεί, από που δηλαδή θα βρεθούν τα τουλάχιστον 4 δισ. που απαιτούνται, παραμένει ακόμη το ζητούμενο.

Σε αυτή την φάση βρίσκεται η συζήτηση για την λεγόμενη εθνική παρέμβαση που ετοιμάζει η κυβέρνηση ώστε να μειωθούν οι τιμές στο ρεύμα, αναλόγως πάντα και των κινήσεων της Κομισιόν. Οι όποιες ανακοινώσεις θα γίνουν μετά τις 18 Μαΐου, οπότε και θα έχουν γνωστοποιηθεί οι προτάσεις των Βρυξελλών, με τη κυβέρνηση να προσδοκά ιδανικά σε μια «ευρωπαική απάντηση».

Και αυτό, καθώς σε κάθε παρόμοιο εθνικό σχέδιο υπάρχουν μεταβλητές υψηλού ρίσκου, με πρώτο και μεγαλύτερο «άγνωστο Χ» τη τιμή του φυσικού αερίου. Τυχόν απόφαση του Πούτιν να διακόψει τις ροές, τυχόν απότομη κλιμάκωση του πολέμου, όπως και οποιαδήποτε άλλη νέα ασύμμετρη απειλή, μπορεί να εκτινάξει τις τιμές του αερίου, άρα να συμπαρασύρει τις τιμές χονδρικής στο ρεύμα και να αυξήσει άγνωστο πόσο, το ποσό των 4 δισ ευρώ.

Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση γνωρίζει ότι δύσκολα μπορεί να γίνει ακριβής κοστολόγηση του σχεδίου για επιβολή πλαφόν και αποζημίωση των συμμετεχόντων στην αγορά, καθώς ο βασικός παράγοντας κόστους, μπορεί ανά πάσα στιγμή να αλλάξει.

Εκτός του TTF, έτερες μεταβλητές του σχεδίου, είναι το πως ακριβώς θα επιλύεται η αγορά, κατά πόσο οι λιγνιτικές μονάδες θα μπορούν να λειτουργούν σε συνεχόμενη βάση ή μόνο σε περιόδους αιχμής, εφόσον απαιτηθεί η συνδρομή τους, στο σενάριο διακοπής του ρωσικού αερίου, κ.ό.κ. 

Προς ώρας, στο καλό, εν πάσει περιπτώσει, σενάριο, η άντληση των 4 δισ ευρώ, θα μπορούσε να προέλθει από τρεις διαφορετικές πηγές. Τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, το οποίο χρηματοδοτεί κάθε μήνα τις επιδοτήσεις, τα 900 εκατ ευρώ που περισσεύουν από το συμπληρωματικό προϋπολογισμό που κατατέθηκε προ δύο εβδομάδων στην Βουλή και την αξιοποίηση μέρους από τα 230 δισ των αδιάθετων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Πως θα λειτουργεί το πλαφόν 

Στο κεντρικό πάντα αυτό σενάριο, της επιβολής πλαφόν στην αγορά χονδρικής και της εν συνεχεία αποζημίωσης των παραγωγών για τη διαφορά ανάμεσα στην διατίμηση και το μεταβλητό τους κόστος ανά τεχνολογία, το μοντέλο θα λειτουργεί ως εξής:

* Το μεταβλητό κόστος παραγωγής για τις μονάδες φυσικού αερίου, κινείται σήμερα στα 250-260 ευρώ / MWh, ενώ για τις λιγνιτικές βρίσκεται μεταξύ 180-190 ευρώ / MWh.

* Εάν για παράδειγμα, οριστεί ένα πλαφόν για τη τιμή χονδρικής στα 110 ευρώ/ MWh (για σήμερα αυτή διαμορφώνεται στα 255,95 ευρώ/ MWh), τότε η αποζημίωση που θα εισπράττει ο ενεργειακός όμιλος θα είναι η διαφορά ανάμεσα στην διατίμηση και το κόστος παραγωγής του. Αν πρόκειται για μονάδα φυσικού αερίου, η αποζημίωση θα διαμορφωθεί στα 140 -150 ευρώ / MWh, ενώ αντίστοιχα για μια λιγνιτική της ΔΕΗ, το ποσό θα κυμανθεί μεταξύ 70 - 80 ευρώ / MWh.

* Αφού οι προμηθευτές θα αγοράζουν χαμηλότερα το ρεύμα στην χονδρική, θα το πωλούν και φθηνότερα στον τελικό καταναλωτή. Η μετακύλιση των χαμηλότερων τιμών χονδρικής στην λιανική θα εποπτεύεται από τις αρμόδιες αρχές.

Στο Μαξίμου η γκάμα με τα σενάρια

Τα παραπάνω μπορεί να αποτελούν ένα από τα βασικά σενάρια, ωστόσο υπάρχουν και άλλα, ενώ τίποτα δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί. Στο επιτελείο του ΥΠΕΝ γίνονται διάφορες ασκήσεις εργασίας, φορείς με τους οποίους αυτό συνεργάζεται, διεξάγουν ωριαίες προσομοιώσεις και μέχρι σήμερα έχουν εξεταστεί αρκετά σενάρια. Από το να επιβληθεί μια ανώτατη τιμή ανά είδος μονάδας και τεχνολογίας έως του να επιβληθεί ένα άνω όριο στα έσοδα των ενεργειακών ομίλων.

Η γκάμα των σεναρίων πρόκειται να συζητηθεί αυτή την εβδομάδα σε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, με την εξεύρεση χρηματοδότησης να αποτελεί κοινό παρονομαστή για όλα. Κοινοτικά εργαλεια, χορήγηση χαμηλότοκων δανείων μέσω ευρωπαϊκών μηχανισμών και φυσικά αξιοποίηση μέρους από τα αδιάθετα δάνεια, ύψους 230 δισ του Ταμείου Ανάκαμψης, τα πάντα βρίσκονται στο τραπέζι. Εσχατη λύση, η άντληση μεγάλους μέρους από τα τουλάχιστον 4 δισ ευρώ μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για το έλλειμμα και την ενδεχόμενη άνοδό του.

Πρόσθετοι πόροι από μικρότερο έλλειμμα και υπεραπόδοση εσόδων

Τα καλά νέα είναι ότι αύριο, Μεγάλη Τρίτη, ανακοινώνεται η πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το α’ τρίμηνο του 2022 ενώ στις 21 Απριλίου, η ΕΛΣΤΑΤ πρόκειται να γνωστοποιήσει τα στοιχεία για την τελική πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού το 2021.

Αναμένεται μικρότερο ακόμη και κατά μια μονάδα πρωτογενές έλλειμμα μέσα στο 2021, με ταυτόχρονη υπεραπόδοση στο σκέλος των εσόδων κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022. Ανάλογα με τα τελικά νούμερα, η κυβέρνηση θα βρει πρόσθετους πόρους για τη χρηματοδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Επίσης στις 30 Απριλίου κατατίθεται στις Βρυξέλλες το αναθεωρημένο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα. Σε αυτό θα γίνεται σαφές ότι ναι μεν το πρωτογενές έλλειμμα φέτος πιθανώς να αυξηθεί και πάνω από το 2%, ωστόσο από το 2023 και μετά η χώρα θα επιστρέψει στα πρωτογενή πλεονάσματα. Ενα μήνυμα απαραίτητο προς τις αγορές, στις οποίες θα απευθυνθεί ξανά για να δανειστεί η Ελλάδα και ενώ η απόδοση του ελληνικού ομολόγου έχει ξεφύγει κοντά στο 3%.

Τέλος, εντός του Μαΐου, η Ευρώπη θα λάβει τις αποφάσεις της ως προς τους δημοσιονομικούς στόχους που πρέπει να τηρηθούν και το 2023. Οι γαλλικές εκλογές θα αποτελούν παρελθόν, επομένως θα είναι πιο εύκολο να ληφθούν αποφάσεις για το ενδεχόμενο παράτασης της λεγόμενης ρήτρας διαφυγής και για το 2023. Χαλάρωση των κανόνων σημαίνει μεγαλύτερη ευελιξία από το οικονομικό επιτελείο ως προς τις δυνατότητες στήριξης των καταναλωτών. Οι αποφάσεις θα συμπέσουν με τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας.