«Πλώρη» για να δημιουργηθεί Θεματικό Πάρκο για τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας στη νησίδα του Αγίου Γεωργίου έχει βάλει ο Αντιπεριφερειάρχης Νήσων Παναγιώτης Χατζηπέρος.
Μάλιστα, ο κ. Χατζηπέρος έκανε ήδη μια πρώτη κίνηση προς το Πολεμικό Ναυτικό για να παραχωρηθεί στην Περιφέρεια Αττικής έκταση στο ανατολικό- νοτιοανατολικό τμήμα της νησίδας, στα ανατολικά της Σαλαμίνας, η οποία έχει χαρακτηριστεί Ναυτικό Οχυρό και είναι κηρυγμένος Αρχαιολογικός χώρος, αν και αυτό δεν εμπόδισε τη συγκυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας- ΠΑΣΟΚ να τη βγάλουν, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, στο «σφυρί».
Απαντώντας στο αίτημα της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων ο Αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού, αντιναύαρχος Γ. Γιακουμάκης γνωστοποίησε στον Αντιπεριφερειάρχη ότι η εν λόγω παραχώρηση εκφεύγει των αρμοδιοτήτων του ΠΝ.
Ο κ. Χατζηπέρος επανέφερε το θέμα, την Τρίτη 6/10, σε σύσκεψη, που πραγματοποιήθηκε με την δήμαρχο Σαλαμίνας κ. Ισιδώρα Νάννου, τον αντιδήμαρχο Γιώργο Μπίλλια, δημοτικούς δυμβούλους, εκπροσώπους της ΕΥΔΑΠ και υπηρεσιακούς παράγοντες.
Ανάμεσα στα θέματα, που συζητήθηκαν η παραχώρηση μέσω ΤΑΙΠΕΔ του τμήματος της Κυνόσουρας, Αμπελακίων κλπ
Ο Αντιπεριφερειάρχης ανέφερε ότι ο χώρος στη στεριά και στη θάλασσα είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος Ζώνη Α σύμφωνα με την ΚΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων και δεν είναι δυνατή η οποιαδήποτε παρέμβαση.
Όπως είπε ο ίδιος ειδικά για τη νησίδα του Αγ. Γεωργίου «για τη δημιουργία θεματικού πάρκου Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, η οποία ανήκει στο Πολεμικό Ναυτικό και είναι ναυτικό οχυρό, θα μπορούμε να έχουμε νεώτερα μετά την ολοκλήρωση της μελέτης για την υποθαλάσσια σύνδεση Περάματος – Σαλαμίνας».
Ο χαρακτηρισμός του χώρου ως αρχαιολογικού έγινε με Απόφαση της τότε υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (305Β/ 1982), όπου εξηγείται ότι κηρύχτηκε αρχαιολογικός χώρος «επειδή στον χώρο αυτό έγινε η περίφημη ναυμαχία που αποτελεί το σπουδαιότερο γεγονός της αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας».
Ακόμα, αναφέρεται ότι στην χερσόνησο της Κυνόσουρας μετά τη ναυμαχία στήθηκε το τρόπαιο της νίκης των Ελλήνων, από το οποίο προέρχεται και η ονομασία «Τροπαία άκρα».
Η νησίδα του Αγίου Γεωργίου
Η νησίδα του Αγίου Γεωργίου, στον όρμο των Παλουκίων, ανάμεσα στο Ναύσταθμο και στο Καματερό, έχει μεγάλη ιστορική αξία καθώς όπως γράφει ο κ. Παναγιώτης Βελτανισιάν σε άρθρο του με τίτλο «Μικρή συμβολή στην ιστορία της νήσου του Αγίου Γεωργίου», (δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Επικοινωνία», τεύχος 3 Ιούλιος 2001) ο Ερρίκος Σλήμαν μαζί με τη σύζυγό του Σοφία σε αρχαιολογική έρευνα, αναζητώντας τον τάφο της Κίρκης, εντόπισε ένα μεταβυζαντινό κτίσμα, ίσως εκκλησία.
«Πάντως έχει επισημανθεί πως το σύμπλεγμα των δύο νησίδων που αποτελούσαν τις Φαρμακούσες είναι δυνατόν να είναι η νησίδα του Αγίου Γεωργίου μαζί με τον σημερινό ύφαλο πάνω στον οποίο σήμερα υπάρχει βάση κυβόλιθου. Συνεπώς ο τάφος της Κίρκης ήταν χτισμένος στον ύφαλο αυτό, ο οποίος κατά την αρχαιότητα θα ήταν κάπως υπερυψωμένος από την επιφάνεια της θάλασσας. Πολύ πιθανό επίσης να ήταν το ταφικό μνημείο στην ανατολική άκρη της νησίδας του σημερινού Αγίου Γεωργίου και πάνω σε αυτό ανοικοδομήθηκε η αρχική παλαιοχριστιανική βασιλική», αναφέρει το άρθρο, στο οποίο σημειώνεται ακόμα ότι «ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι χτισμένος στην ανατολική άκρη του νησιού και πάνω σε ευδιάκριτα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής (τουλάχιστον του 7ου αιώνα μΧ)».
Από μια αρχιτεκτονική ιδιομορφία του θόλου εικάζεται ότι ο ναός ανοικοδομήθηκε στα χρόνια της Φραγκοκρατίας και το 1865 έγιναν οι διαμορφώσεις των βοηθητικών παράπλευρων χώρων και του υπόστεγου.
Αυτή την χρονιά, η νησίδα μετατρέπεται σε Λοιμοκαθαρτήριο και οικοδομήθηκαν οικίες που υπάρχουν και σήμερα στο νησί. Αρχικά, από το 1858 μέχρι το 1865 τα πλοία αγκυροβολούσαν ανοιχτά από τη νησίδα μέχρι να καθαρθούν όταν έρχονταν από χώρες, επικίνδυνες για διάδοση μολυσματικών ασθενειών.
Αντίστοιχα, λοιμοκαθαρτήρια υπήρχαν και σε άλλα λιμάνια με μεγάλη κίνηση πλοίων. Για παράδειγμα, με Διάταγμα του βασιλιά Όθωνα της 4ης Αυγούστου 1848 (ΦΕΚ 22/1848) άνοιξε μετά το Λοιμοκαθαρτήριο της Σκιάθου, το Λοιμοκαθαρτήριο Σπετσών για την πρόληψη της επιδημίας χολέρας ενώ σε άλλα ΦΕΚ εκείνης της εποχής διαβάζουμε για την ύπαρξη Λοιμοκαθαρτηρίων στην Αίγινα, στην Δήλο κ.α. ενώ εντολές για να κατευθυνθούν εκεί δίνονταν σε πλοία είτε που έρχονταν από μέρη με επιδημικές ασθένειες είτε και από ύποπτα μέρη, όπως π.χ. ήταν για ένα διάστημα η Αλεξάνδρεια και η Ερυθρά Θάλασσα (ΦΕΚ 83/1899).
Όπως διαβάζουμε στο παραπάνω άρθρο «το 1865 σύμφωνα με την εντοιχισμένη ενεπίγραφη στήλη, κατασκευάστηκαν η αποβάθρα, οι δρόμοι και ανακαινίστηκε η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (…) Ενδεικτικά αναφέρεται πως το 1884 10 ιστιοφόρα, 25 ατμόπλοια και 1239 επιβάτες υπέστησαν κάθαρση».
Πως γινόταν η κάθαρση; Στο ΦΕΚ 47/1836 διαβάζουμε σε Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα «περί της διατίμησης των υγειονομικών δικαιωμάτων» ότι:
• Έκαστος επιβάτης, καθαριζόμενος εις λοιμοκαθαρτήριον, θέλει πληρώσει καθεκάστην δια το δωμάτιον, όταν ευρίσκεται εις αυτό ομού με άλλους, λεπτά πεντήκοντα, όταν δε ζητήση και λάβη ιδιαίτερον δωμάτιον δια μόνο των εαυτόν του, τότε πληρώνει δραχμάς τρεις.
Το 1899 το Ελληνικό κράτος καλείται να αντιμετωπίσει μια μεγάλη επιδημία πανούκλας. Ο τότε βασιλιάς Γεώργιος ο Α’ εκδίδει διάταγμα «περί υγειονομικών μέτρων προς προφύλαξιν από της πανώλους» (ΦΕΚ Α 101/1899) στο οποίο αναφέρεται το εξής:
«Τα εκ τόπων μεμολυσμένων εκ πανώλους προερχόμενα πλοία υποβάλλονται εις ενδεκαήμερον πραγματικήν κάθαρσιν εικοσιτεσσάρων ωρών μέχρι οκτώ ημερών (…). Μετά την προσόρμισιν του πλοίου εις τον λιμένα, ένθα κείται το λοιμοκαθαρτήριον και (…) οι επιβάται των εις πραγματικήν κάθαρσιν υποκειμένων πλοίων δεν να αποβιβάζονται εις το λοιμοκαθαρτήριον».
«Η απολύμανσις των προερχομένων πλοίων εκ χωρών μεμολυσμένων εκ πανώλους, αλλ’ εφ’ ων δεν εγένετο κρούσμα πανώλους ή ύποπτον τοιούτον θέλει ενεργείσθαι ως εξής: Το πλοίον εκκενούται, εκκενούνται δηλ. οι θαλαμίσκοι και πάντα τα μέρη του πλοίου τα υπό του πληρώματος ή των επιβατών κατειλημμένα. Απολυμαίνονται (…) πάντα τα αντικείμενα, μεμολυσμένα ή ύποπτα, Απολυμαίνονται τα τοιχώματα του πλοίου δια διαλύματος άχνης του υδραργύρου (1:1000) μετά προσθήκης οινοπνεύματος 10% (…). Τα πατώματα πλύνονται δια του αυτού διαλύματος. Μετά δύο ώρα τρίβονται και πλύνονται τα τοιχώματα και το πάτωμα δι’ αφθόνου ύδατος (…)»
Με άλλα ΦΕΚ καθορίζονταν οι ύποπτοι προορισμοί.
Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίστηκαν και οι επιδημίες του 1911 και του 1913 και τον Μάρτιο του 1914 εισάγεται στην Βουλή νομοσχέδιο (…) Περί απαλλοτριώσεως της παρά την Σαλαμίνα νησίδος «Αγίου Γεωργίου».
• Στα επίσημα πρακτικά της Βουλής διαβάζουμε ότι στις 21 Μαρτίου 1914: Αι επιτροπαί επί των κάτωθι νομοσχεδίων υποβάλουσι τας εκθέσεις αυτών:
(…) Περί απαλλοτριώσεως της παρά την Σαλαμίνα νησίδος «Αγίου Γεωργίου».
• 24 Μαρτίου 1914: Γίνονται ως αύτως δι’ αναστάσεως δεκτά κατ’ αρχήν τα κάτωθι νομοσχέδια: Περί απαλλοτριώσεως της παρά την Σαλαμίνα νησίδος «Αγίου Γεωργίου».
• 26 Μαρτίου 1914: Γίνονται ωσαύτως δι’ αναστάσεως δεκτά εις α’ κατ’ άρθρον και σύνολον συζήτησιν τα νομοσχέδια Περί απαλλοτριώσεως της παρά την Σαλαμίνα νησίδος «Αγίου Γεωργίου».
Έτσι, στις 28/4/1914 δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 113 Α/ 28.4.1914) ο Νόμος 252, ο οποίος προβλέπει ότι «απαλλοτριούται αναγκαστικώς, όπως χρησιμεύση ως Λοιμοκαθαρτήριον, η παρά τηξν Σαλαμίνα νησίς «Αγιος Γεώργιος», εφ ης και νυν λειτουργεί το ομώνυμος Λοιμοκαθαρτήριον επί τω τέλει του να περιέλθη εις την αποκλειστικήν κυριότητα και κατοχήν του Δημοσίου μετά προηγούμενην αποζημίωσιν».
Το 1924 δέχεται σταδιακά πάνω από 100.000 Μικρασιάτες πρόσφυγες για κάθαρση. Το 1939- 40 κατασκευάστηκαν νέα κτίρια στην ανατολική άκρη του νησιού και στην διάρκεια της κατοχής χρησιμοποιήθηκε ως κατάλυμα ανώτατων Γερμανών αξιωματικών. Μετά την απελευθέρωση οι εγκαταστάσεις του λεηλατήθηκαν. Το τελευταίο κρούσμα λοιμώδους νόσου (μάλλον χολέρας), που αντιμετωπίστηκε εκεί ήταν το 1947.
Τα επόμενα χρόνια λειτούργησε ως παράρτημα του Δημόσιου Ψυχιατρείου για να παραχωρηθεί το 1967 από το Δημόσιο στο Ναύσταθμο.
«Πρόσφατα κατά την διάνοιξη δρόμου στα βόρεια του νησιού εντοπίστηκε ομαδική ταφή. Αυτή χρειάζεται να συνδεθεί με την εγκατάσταση κλιβάνου απολύμανσης των νεκρών από χολέρα, γνωστή αυτή η εγκατάσταση με το όνομα «Φουρνάκι». Σήμερα, το νησί του Αγ. Γεωργίου είναι έρημο. Τα οικήματα παρά την παλαιότητά τους (1865) διατηρούνται σε αρκετά καλή κατάσταση (…). Όλα είναι ψηλοτάβανα και τα διώροφα διαθέτουν εσωτερικές ξύλινες σκάλες», καταλήγει το άρθρο του κ. Βελτανισιάν.pireas2day.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου