Σε «λογικά» επίπεδα οι τιμές ρεύματος την 1η Ιανουαρίου – Τι δείχνει η σύγκριση των πράσινων τιμολογίων των εταιρειών – Τι πρέπει να ξέρουν οι καταναλωτές για τους υπόλοιπους μήνες του 2024

Κώστας Δεληγιάννης

https://energypress.gr

Τον δρόμο για τη συγκράτηση των λιανικών τιμών ρεύματος τον Ιανουάριο (πρώτο μήνα χωρίς οριζόντιες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς) ανοίγουν για σημαντικό ποσοστό της εγχώριας αγοράς οι ανακοινώσεις των προμηθευτών την περασμένη Παρασκευή, σχετικά με τις αριθμητικές τιμές των πράσινων τιμολογίων τους. Προϋπόθεση, βέβαια, αποτελεί το να μην υπάρξει κάποια αρνητική έκπληξη στις διεθνείς αγορές, που θα συμπαρασύρει δυσανάλογα προς τα πάνω και την ελληνική DAM**.

Με βάση την επεξεργασία όλων των πράσινων τιμολογίων από το energypress, είναι ενδεικτικό ότι αν τα ειδικά προϊόντα ίσχυαν τον μήνα που διανύουμε, τότε με βάση την ΤΕΑ* Νοεμβρίου (105,4 ευρώ ανά Μεγαβατώρα), οι τιμές των προμηθευτών θα ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις χαμηλότερες, από τις χρεώσεις που ισχύουν για τα βασικά τους προϊόντα τον Δεκέμβριο, στο πλαίσιο του τελευταίου «κύκλου» εφαρμογής των έκτακτων μέτρων στη λιανική.

*Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς -ΤΕΑ (πρώην Οριακή Τιμή Συστήματος- ΟΤΣ) Είναι η τιμή χονδρικής με την οποία αγοράζουν το ρεύμα οι Πάροχοι. Η τιμή αυτή παρουσιάζει διακυμάνσεις με αποτέλεσμα να δημιουργεί ένα μη προβλέψιμο κόστος για τους παρόχους. Μετακυλίουν συνεπώς όλο ή μέρος του κινδύνου αυτού στους καταναλωτές.

Ως αντιπροσωπευτικός «δείκτης» για την εκτίμηση της εξέλιξης των λιανικών τιμών, με όχημα τα ειδικά προϊόντα ρεύματος, μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Γ1 της ΔΕΗ – το οποίο είναι και το προϊόν που επέλεξε η επιχείρηση να αποτελέσει το πράσινο τιμολόγιό της από τις αρχές του 2024. Κι αυτό γιατί στο συγκεκριμένο συμβόλαιο υπάγεται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός καταναλωτών, ο οποίος μπορεί μάλιστα να μεγαλώσει ακόνη περισσότερο, αν μεταπέσουν σε αυτό πελάτες της επιχείρησης που αυτή τη στιγμή υπάγονται σε άλλα προϊόντα της.

Τα σενάρια για το πράσινο προϊόν της ΔΕΗ

Με την ίδια λογική, σημείο αναφοράς για την τιμή του («πράσινου» πλέον) Γ1 τον Ιανουάριο του 2024, είναι η χρέωση του ίδιου προϊόντος έναν ακριβώς χρόνο νωρίτερα. Επομένως, ο «πήχυς» τίθεται στα 15,9 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα, δηλαδή στην τότε «καθαρή» τιμή του εν λόγω προϊόντος, αφαιρώντας την επιδότηση. 

Όπως είναι φυσικό, η τιμή του Γ1 για τον Ιανουάριο θα «κλειδώσει» στις 31 Δεκεμβρίου (και θα ανακοινωθεί την 1η Ιανουαρίου), καθώς τότε θα «κλειδώσει» η επιβάρυνση από τον μηχανισμό διακύμανσης, η οποία με τη σειρά της θα εξαρτηθεί από την ΤΕΑ Δεκεμβρίου. Ωστόσο, με δεδομένες τις υπόλοιπες παραμέτρους του «πράσινου» τιμολογίου της ΔΕΗ (βασική χρέωση, έκπτωση, συντελεστές μηχανισμού διακύμανσης), μπορεί να εκτιμηθεί ποιο ύψος ΤΕΑ θα οδηγούσε σε παρόμοια τιμή με τον Ιανουάριο του 2023, δηλαδή στα 15,9 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα.

Οι σχετικοί υπολογισμοί δείχνουν πως αυτό θα μπορούσε να συμβεί αν η ΤΕΑ Δεκεμβρίου αγγίξει τα 122 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, δηλαδή διαμορφωθεί 15,5% υψηλότερα περίπου από την ΤΕΑ Νοεμβρίου. Όπως είναι φυσικό, αυτή τη στιγμή τίποτα δεν μπορεί να προδικάσει πως η DAM δεν ξεπεράσει αυτό το όριο. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν στο ότι η αύξηση στη χονδρική δεν θα είναι αλματώδης – υπό τον όρο ότι δεν θα υπάρξει κάποια αρνητικό απρόοπτο. Ένα τέτοιο αισιόδοξο στοιχείο είναι η τιμή του συμβολαίου TTF (φυσικού αερίου) παράδοσης επόμενου μήνα, το οποίο για τον Δεκέμβριο «τρέχει» στα 46,22 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, από 46,81 τον Νοέμβριο. 

Μάλιστα, μία μικρότερη ΤΕΑ Δεκεμβρίου -π.χ. στα 115 ευρώ ανά Μεγαβατώρα- θα διαμορφώσει το «πράσινο» τιμολόγιο της ΔΕΗ στα 15,12 λεπτά ανά κιλοβατώρα. Επομένως, χαμηλότερα από τα 15,9 λεπτά ανά κιλοβατώρα, δηλαδή τον «πήχη» του Ιανουαρίου 2024.

Πιο φθηνή αναδεικνύεται η ΔΕΗ - Τα ειδικά τιμολόγια των υπόλοιπων προμηθευτών

Ανεξαρτήτως της ΤΕΑ Δεκεμβρίου, το «πράσινο» Γ1 της ΔΕΗ θα είναι το φθηνότερο ανάλογο προϊόν τον Ιανουάριο. Ωστόσο, τα προϊόντα τριών ιδιωτών διαμορφώνονται σε πολύ μικρή απόσταση. Ο λόγος για τα ειδικά τιμολόγια των Protergia και NRG (λαμβάνοντας υπόψη τις εκπτώσεις συνέπειας που θα παράσχουν τον Ιανουάριο) και της ΕΛΙΝ (το οποίο δεν περιλαμβάνει έκπτωση συνέπειας). Οι υπόλοιποι πάροχοι κινούνται σαφώς ψηλότερα.

Από την άλλη πλευρά, τόσο η ΗΡΩΝ όσο και η Αέριο Αττικής δεν έχουν ανακοινώσει τις εκπτώσεις που θα ισχύσουν τον Ιανουάριο, επομένως δεν μπορεί να υπάρξει σαφής εικόνα για τις τελικές χρεώσεις των ειδικών προϊόντων τους.

Ενδεικτικό της «γειτνίασης» των τριών παρόχων με τη ΔΕΗ είναι πως μία ΤΕΑ Δεκεμβρίου στα 122 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, θα σημαίνει τελική τιμή για το πράσινο τιμολόγιο της ΕΛΙΝ στα 16,45 λεπτά ανά κιλοβατώρα (+3,3% πάνω από το Γ1), 16,46 σεντς ανά κιλοβατώρα για αυτό της NRG (επίσης +3,3% από το Γ1) και 16,6 σεντς για αυτό της Protergia (4,2% ακριβότερο από το Γ1).

Επίσης, στο σενάριο που η ΤΕΑ Δεκεμβρίου «κλείσει» στα 115 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, η τιμή της ΕΛΙΝ θα διαμορφωθεί στα 15,6 λεπτά ανά κιλοβατώρα (+3,2% από το Γ1), της NRG στα 15,63 σεντς ανά κιλοβατώρα (+3,4% πάνω από το Γ1) και της Protergia στα 15,77 (+4,3% πάνω από το Γ1). Αξίζει να σημειωθεί πως σε αυτό το ενδεχόμενο, και οι τρεις εταιρείες θα κινούνταν κάτω από τον «πήχη» των 15,9 σεντς ανά κιλοβατώρα, δηλαδή την «καθαρή» τιμή του Γ1 τον Ιανουάριο του 2024.

Βασική χρέωση, άνω όριο μηχανισμού διακύμανσης και τι μπορεί να γίνει από το Φεβρουάριο

Υπενθυμίζεται ότι η τελική τιμή των «πράσινων» τιμολογίων εξαρτάται από τρεις παραμέτρους: τη βασική χρέωση, την ενδεχόμενη επιβάρυνση από τον μηχανισμό διακύμανσης και τις τυχόν εκπτώσεις. Με βάση τις ανακοινώσεις των εταιρειών την περασμένη Παρασκευή, φαίνεται πως οι εταιρείες ακολούθησαν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις.

Η πρώτη ήταν να καθοριστεί η βασική χρέωση κοντά στην προσδοκώμενη τελική τιμή. Όσοι προμηθευτές ακολούθησαν αυτή την «οδό», καθόρισαν παράλληλα σε υψηλό επίπεδο το άνω όριο του μηχανισμού διακύμανσης. Κάτι που σημαίνει πως η προσαύξηση από τον μηχανισμό θα συμμετέχει σε μικρό ποσοστό στην τελική τιμή, αφού αυτή η προσαύξηση εξαρτάται από τη διαφορά της ΤΕΑ προηγούμενου μήνα και του άνω ορίου.

Έτσι, υπάρχει για παράδειγμα εταιρεία με βασική χρέωση 14 λεπτά ανά KWh (με την έκπτωση συνέπειας) και άνω όριο του μηχανισμού στα 100 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Η δεύτερη (αντίθετη) προσέγγιση, που ακολούθησαν άλλες εταιρείες, ήταν να «τοποθετήσουν» τη βασική χρέωση σε σχετικά χαμηλό ύψος και επίσης χαμηλά το άνω όριο του μηχανισμού.

Αυτό σημαίνει πως στην τελική τιμή θα συμμετέχει περισσότερο ο μηχανισμός διακύμανσης (αφού θα είναι μεγαλύτερη η διαφορά της ΤΕΑ προηγούμενου μήνα από το άνω όριο) και λιγότερο η βασική χρέωση. Έτσι, για παράδειγμα, άλλος πάροχος όρισε τη βασική χρέωση στα 9,9 λεπτά ανά KWh, αλλά το άνω όριο στα 50 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. 

Όπως είναι φυσικό, οι δύο αυτές στρατηγικές καθιστούν μη συγκρίσιμα τα πράσινα προϊόντα των εταιρειών, με αποκλειστικό κριτήριο τη βασική χρέωση. Επομένως, η αντιπαραβολή τους μπορεί να γίνει στη βάση των τελικών τιμών των προϊόντων, που θα ανακοινωθούν την 1η Ιανουαρίου.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι από τις τρεις παραμέτρους της τελικής τιμής, η έκπτωση μπορεί να αλλάζει ακόμη και κάθε μήνα. Κατά συνέπεια, η κατάταξη των πράσινων τιμολογίων για τον Ιανουάριο (από το φθηνότερο στο ακριβότερο) δεν είναι απίθανο να είναι εντελώς διαφορετική τον επόμενο μήνα, αν υπάρξουν προμηθευτές που για τον οποιονδήποτε λόγο επιλέξουν να αναθεωρήσουν (είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω) τα bonus τους.

**Η Αγορά Επόμενης Ημέρας (Day-Ahead Market) αφορά σε συναλλαγές αγοράς και πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας με υποχρέωση φυσικής παράδοσης την ημέρα D.

Στην αγορά Day-Ahead (DAM), η ηλεκτρική ενέργεια ανταλλάσσεται τόσο με διμερή συμβόλαια OTC (Over The Counter), όσο και με ανταλλαγή ισχύος. Οι συναλλαγές για αγορά ή πώληση ηλεκτρικής ενέργειας με φυσική υποχρέωση παράδοσης την ημέρα (D) δημοπρατούνται την ημέρα D-1 όπου δηλώνονται επίσης όλες οι συναλλαγές χρηματοοικονομικών προϊόντων ενέργειας με φυσική παράδοση με σκοπό τη φυσική παράδοση των προϊόντων για κάθε Αγοραία Χρονική Μονάδα της Ημέρας Εκπλήρωσης Φυσικής Παράδοσης D. Η συμμετοχή είναι υποχρεωτική για τους παραγωγούς και προαιρετική για όλους τους άλλους συμμετέχοντες. Οι παραγωγοί είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν παραγγελίες πώλησης για τη διαθέσιμη χωρητικότητα των μονάδων τους που δεν έχουν ήδη εκχωρηθεί μέσω συναλλαγών ενεργειακών χρηματοοικονομικών προϊόντων ή άλλων συναλλαγών που αφορούν ενεργειακά προϊόντα χονδρικής με υποχρέωση φυσικής παράδοσης. Η Αγορά Day-Ahead λειτουργεί σε πραγματικό χρόνο. Κατά το κλείσιμο της ημέρας, κάθε αγορά πρέπει να είναι ισορροπημένη υπό την έννοια ότι η προγραμματισμένη παραγωγή πρέπει να ισούται με την προβλεπόμενη ζήτηση συν / μείον τις καθαρές εξαγωγές προς ή εισαγωγές από άλλες ζώνες αγοράς. Στην αγορά DAM, οι ζώνες της αγοράς μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους. Τα κύρια οφέλη μιας αγοράς Day-Ahead είναι, μεταξύ άλλων, ότι αυξάνει την αξιοπιστία του συστήματος παρέχοντας επαρκή προειδοποίηση για προγραμματισμό, μειώνει τον αντίκτυπο της αβεβαιότητας στις τιμές της αγοράς σε πραγματικό χρόνο, επειδή ένα μικρότερο ποσοστό παραγωγής εκτίθεται σε πραγματικό χρόνο στη μεταβλητότητα των τιμών, και αυξάνει τη ρευστότητα, καθώς οι συναλλαγές μπορεί να είναι χρηματοοικονομικές συμβάσεις και όχι συμβάσεις για φυσική παράδοση.

Στο πλαίσιο της Αγοράς Επόμενης Ημέρας δηλώνονται επίσης οι ποσότητες ενέργειας όπως προκύπτουν από τις διμερείς συμβάσεις και την Προθεσμιακή Αγορά του ΕΧΕ για τα προϊόντα με υποχρέωση φυσικής παράδοσης.